Bertaraf Nedir?
Bertaraf, bir şeyin yok edilmesi, ortadan kaldırılması anlamına gelir. Atık bertarafı ise, atıkların çevreye ve insan sağlığına zarar vermeden ortadan kaldırılmasıdır. Atık bertarafı, atık yönetiminin önemli bir parçasıdır.
Atık Yönetimi Nedir?
Atık yönetimi, atıkların oluşumunu önlemeye, oluşursa azaltmaya, geri kazanmaya, geri dönüştürmeye, enerjiye dönüştürmeye ve bertaraf etmeye yönelik faaliyetlerin tümüdür. Atık yönetiminin amacı, atıkların çevreye ve insan sağlığına zarar vermeden ortadan kaldırılmasını sağlamaktır.
Atık Hiyerarşisi
Atık yönetiminde, atıkların çevreye ve insan sağlığına en az zarar verecek şekilde ortadan kaldırılması için bir hiyerarşi uygulanır. Bu hiyerarşi, “Atık Hiyerarşi Kuralları” olarak da bilinir.
Atık Hiyerarşi Kuralları, aşağıdaki sırayla uygulanır:
- Önleme: Atıkların oluşumunu önlemek, atık yönetiminin en önemli basamağıdır. Atıkların oluşumunu önlemek için, atıkların kaynağında azaltılması, yeniden kullanılması ve geri dönüştürülmesi gibi önlemler alınabilir.
- Azaltma: Atıkların oluşumunu önlemek mümkün değilse, atıkların azaltılması gerekir. Atıkların azaltılması için, atıkların daha az tüketilmesi, yeniden kullanılabilir ürünler kullanılması ve atıkların kaynağında ayrıştırılması gibi önlemler alınabilir.
- Geri kazanım: Atıkların tekrar kullanılabilir hale getirilmesidir. Geri kazanım, atıkların çevreye ve insan sağlığına zarar vermeden ortadan kaldırılmasının en etkili yollarından biridir. Geri kazanım için, atıkların ayrıştırılması ve geri dönüşüm tesislerinde işlenmesi gerekir.
- Geri dönüşüm: Atıkların, tekrar kullanılabilir hale getirilmek üzere dönüştürülmesidir. Geri dönüşüm, atıkların çevreye ve insan sağlığına zarar vermeden ortadan kaldırılmasının en önemli yollarından biridir. Geri dönüşüm için, atıkların ayrıştırılması ve geri dönüşüm tesislerinde işlenmesi gerekir.
- Enerji geri kazanımı: Atıkların, enerji elde etmek için kullanılmasıdır. Enerji geri kazanımı, atıkların çevreye ve insan sağlığına zarar vermeden ortadan kaldırılmasının önemli yollarından biridir. Enerji geri kazanımı için, atıkların yakılması, piroliz edilmesi veya gazlaştırılması gibi yöntemler kullanılabilir.
- Bertaraf: Atıkların, çevreye ve insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde ortadan kaldırılmasıdır. Bertaraf, atık yönetiminin son basamağıdır. Bertaraf için, atıkların düzenli depolanması, derin deşarj edilmesi, deniz deşarjı veya yakılması gibi yöntemler kullanılabilir.
Atık Bertaraf Yöntemleri
Atık bertaraf yöntemleri, atıkların özelliklerine ve miktarına göre değişir. Atık bertaraf yöntemleri, aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:
- Düzenli depolama: Atıkların, özel olarak hazırlanmış depolama alanlarında toplanmasıdır. Düzenli depolama, atıkların en yaygın bertaraf yöntemlerinden biridir.
- Derin deşarj: Atıkların, deniz veya göl gibi su kütlelerine atılmasıdır. Derin deşarj, atıkların bertarafında kullanılan eski bir yöntemdir.
- Deniz deşarjı: Atıkların, deniz suyuna atılmasıdır. Deniz deşarjı, atıkların bertarafında kullanılan eski bir yöntemdir.
- Yakma: Atıkların, yüksek sıcaklıklarda yakılarak yok edilmesidir. Yakma, atıkların bertarafında kullanılan en yaygın yöntemlerden biridir.
- Piroliz: Atıkların, oksijensiz ortamda yüksek sıcaklıklarda ısıtılmasıyla oluşan gazların ve sıvıların kullanılmasıdır. Piroliz, atıkların bertarafında kullanılan yeni bir yöntemdir.
- Gazlaştırma: Atıkların, oksijenli ortamda yüksek sıcaklıklarda ısıtılmasıyla oluşan gazların kullanılmasıdır. Gazlaştırma, atıkların bertarafında kullanılan yeni bir yöntemdir.
Atık Bertarafı ve Çevre
Atık bertarafı, çevre üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Atıkların uygun şekilde bertaraf edilmemesi, çevre kirliliğine ve insan sağlığına zarar verebilir.
Atıkların bertaraf edilmesinden kaynaklanan başlıca çevresel etkiler şunlardır:
- Havası kirliliği: Atıkların yakılması, hava kirliliğine neden olur. Hava kirliliği, solunum yolu hastalık