Boykot Nedir?
Boykot, bir kişi, kurum veya kuruluşa karşı ekonomik, sosyal veya siyasi bir baskı oluşturmak amacıyla, onunla herhangi bir şekilde ilişkiyi kesme eylemidir. Boykot, genellikle bir protesto veya karşı duruş biçimi olarak kullanılır.
Boykot, İrlandalı toprak sahibi Charles Boycott’ın adını taşıyan bir terimdir. Boycott, 1880’lerde, İrlandalı toprak sahiplerinin İrlandalı kiracılara karşı uyguladığı baskıcı politikalara karşı çıkan İrlandalı çiftçilerin boykotuna maruz kalmıştı. Boycott, çiftçilerin iş ve hizmetlerden mahrum bırakılması sonucunda ekonomik olarak çökmüş ve sonunda İngiltere’den ayrılmak zorunda kalmıştır.
Boykotun Türleri
Boykotlar, uygulanma şekline göre farklı türlere ayrılabilir.
- Tam Boykot: Bu tür boykotta, boykot edilen kişi veya kurumla her türlü ilişki tamamen kesilir. Örneğin, bir ülkedeki ürünlerin bir başka ülkede boykot edilmesi durumunda, o ülkeden ithal edilen tüm ürünler boykot edilir.
- Seçici Boykot: Bu tür boykotta, boykot edilen kişi veya kurumdan sadece belirli ürünlerin veya hizmetlerin satın alınması veya satılması engellenir. Örneğin, bir şirketin belirli ürünlerinin boykot edilmesi durumunda, o şirketin diğer ürünleri boykot edilmez.
- Ekonomik Boykot: Bu tür boykotta, boykot edilen kişi veya kuruma karşı ekonomik yaptırımlar uygulanır. Örneğin, bir ülkeye ambargo uygulanması, o ülkeye yönelik ekonomik boykotun bir örneğidir.
- Sosyal Boykot: Bu tür boykotta, boykot edilen kişi veya kuruma karşı sosyal yaptırımlar uygulanır. Örneğin, bir kişinin toplum tarafından dışlanması, o kişiye yönelik sosyal boykotun bir örneğidir.
Boykotun Amaçları
Boykotlar, genellikle aşağıdaki amaçlar doğrultusunda yapılır:
- Bir kişinin, kurum veya kuruluşun davranışlarını değiştirmek veya durdurmak. Örneğin, bir şirketin çevreye zarar veren faaliyetlerini durdurması için boykot yapılabilir.
- Bir kişinin, kurum veya kuruluşun varlığına veya faaliyetlerine son vermek. Örneğin, bir şirketin iflas etmesi için boykot yapılabilir.
- Bir kişinin, kurum veya kuruluşun kamuoyu önünde itibarını zedelemek. Örneğin, bir siyasi partinin seçimlerde kaybetmesi için boykot yapılabilir.
Boykotun Etkileri
Boykotlar, uygulandıkları kişi veya kuruma önemli zararlar verebilir. Boykot edilen kişi veya kurum, ekonomik olarak zarar görebilir, itibarını kaybedebilir veya hatta faaliyetlerine son verebilir.
Boykotlar, aynı zamanda, toplumsal farkındalık yaratmak ve değişime yol açmak için de etkili bir araç olabilir. Örneğin, apartheid rejimi döneminde Güney Afrika’ya karşı yapılan boykotlar, apartheid rejiminin yıkılmasına önemli katkı sağlamıştır.
Boykotun Yasal Durumu
Boykotların yasal durumu, ülkeden ülkeye değişebilir. Bazı ülkelerde boykotlar tamamen yasaklanmışken, bazı ülkelerde belirli koşullar altında izin verilmektedir.
Türkiye’de, boykotlar Anayasa’nın 48. maddesinde yer alan “Herkes, dilediği siyasi partiye veya sendikaya üye olma, dilediği derneğe, vakfa veya zümreye katılma hürriyetine sahiptir.” hükmü kapsamında güvence altına alınmıştır. Ancak, boykotların kamu düzenini veya güvenliğini tehlikeye atması durumunda, devlet tarafından kısıtlanması veya yasaklanması mümkündür.
Boykotun Örnekleri
Tarih boyunca birçok farklı boykot örneği görülmüştür. İşte bazı örnekler:
- 1880’lerde, İrlandalı çiftçiler, İrlandalı toprak sahiplerinin baskıcı politikalarına karşı Charles Boycott’ı boykot etmişlerdir.
- 1950’lerde, Güney Afrika’da apartheid rejiminin uygulamalarına karşı ırk ayrımcılığını protesto etmek amacıyla boykotlar yapılmıştır.
- 1960’larda, Amerika Birleşik Devletleri’nde sivil haklar hareketi kapsamında ırk ayrımcılığını protesto etmek amacıyla boykotlar yapılmıştır.
- 1970’lerde, İsrail’in Filistinlilere uyguladığı baskıcı politikalara karşı boykotlar yapılmıştır.
- 2000’lerde, uluslararası camiada Irak’ın işgaline karşı boykotlar yapılmıştır.
Günümüzde de, çeşitli nedenlerle boykotlar yapılmaktadır. Örneğin, çevresel nedenlerle, insan hakları ihlallerine karşı veya ekonomik nedenlerle boykotlar yapılabilir.
Boykotlar, genellikle şiddet içermeyen, ancak etkili bir