Çevre Kirliliği Nedir?
Çevre kirliliği, çevrenin doğal olmayan bir şekilde insan eliyle bozulmasıdır. Bu ekosistemi bozma eylemleri; kirlenme şeklinde tabir edilmektedir. Çevre; dünya üzerinde yaşamını sürdüren canlılarının hayatları boyunca ilişkilerini sürdürdüğü dış ortamdır.
Çevre kirliliği, hava, su, toprak ve ses gibi çevresel faktörlerin doğal dengesinin bozulmasına neden olan her türlü faaliyetin sonucudur. Bu faaliyetler, doğal kaynakların aşırı kullanımı, endüstriyel ve tarımsal atıklar, kentleşme ve nüfus artışı gibi faktörlerden kaynaklanabilir.
Çevre Kirliliğinin Sınıflandırılması
Çevre kirliliği, kirleticilerin kaynağına, kirliliğin etkilediği ortama ve kirliliğin niteliğine göre farklı şekillerde sınıflandırılabilir.
Kirleticilerin kaynağına göre çevre kirliliği:
- Endüstriyel kirlilik: Fabrika, maden işletmeleri ve diğer endüstriyel faaliyetlerden kaynaklanan kirliliktir.
- Tarımsal kirlilik: Tarımsal faaliyetlerden kaynaklanan kirliliktir. Gübre, pestisit ve diğer kimyasalların kullanımı, tarım arazilerinden kaynaklanan su kirliliği ve hayvancılıktan kaynaklanan gübre ve atık su kirliliği başlıca tarımsal kirlilik kaynaklarıdır.
- Evsel kirlilik: Evlerden kaynaklanan kirliliktir. Katı atıklar, evsel atık sular ve gürültü kirliliği başlıca evsel kirlilik kaynaklarıdır.
- Trafik kirliliği: Trafik araçlarından kaynaklanan kirliliktir. Hava kirliliği, gürültü kirliliği ve görüntü kirliliği başlıca trafik kirliliği kaynaklarıdır.
Kirliliğin etkilediği ortama göre çevre kirliliği:
- Hava kirliliği: Atmosfere yayılan kirleticilerin hava kalitesini bozmasına neden olan kirliliktir.
- Su kirliliği: Su kaynaklarının (deniz, göl, akarsu, yeraltı suyu) kirlenmesine neden olan kirliliktir.
- Toprak kirliliği: Toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerinin bozulmasına neden olan kirliliktir.
- Gürültü kirliliği: Aşırı gürültünün insan sağlığını ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemesine neden olan kirliliktir.
- Görüntü kirliliği: Doğal güzelliklerin bozulmasına neden olan kirliliktir.
Kirliliğin niteliğine göre çevre kirliliği:
- Fiziksel kirlilik: Çevreye katı, sıvı veya gaz halinde karışan kirleticilerin fiziksel özelliklerinin bozulmasına neden olan kirliliktir. Örneğin, hava kirliliğinde toz, duman, gaz ve koku kirleticileri fiziksel kirliliğe neden olur.
- Kimyasal kirlilik: Çevreye karışan kirleticilerin kimyasal özelliklerinin bozulmasına neden olan kirliliktir. Örneğin, su kirliliğinde ağır metaller, pestisitler ve diğer kimyasallar kimyasal kirliliğe neden olur.
- Biyolojik kirlilik: Çevreye karışan kirleticilerin biyolojik özelliklerinin bozulmasına neden olan kirliliktir. Örneğin, atık sular ve katı atıklar biyolojik kirliliğe neden olur.
Çevre Kirliliğinin Nedenleri
Çevre kirliliğinin başlıca nedenleri şunlardır:
- Nüfus artışı: Nüfusun artması, doğal kaynakların aşırı kullanımı ve atık miktarının artması gibi sorunlara neden olmaktadır.
- Kentleşme: Kentleşme, sanayileşme ve diğer faktörler nedeniyle kentlerde nüfus yoğunluğu artmaktadır. Bu durum, katı atık, hava kirliliği ve gürültü kirliliği gibi sorunları artırmaktadır.
- Sanayileşme: Sanayileşme, üretim ve tüketim faaliyetlerinin artmasına neden olmaktadır. Bu durum, hava, su ve toprak kirliliği gibi sorunları artırmaktadır.
- Tarımsal üretim: Tarımsal üretim, gübre, pestisit ve diğer kimyasalların kullanımının artmasına neden olmaktadır. Bu durum, su ve toprak kirliliği gibi sorunları artırmaktadır.
- Trafik: Trafik, hava kirliliği, gürültü kirliliği ve görüntü kirliliği gibi sorunları artırmaktadır.
Çevre Kirliliğinin Sonuçları
Çevre kirliliği, insan sağlığı, doğal çevre ve ekonomik kalkınma üzerinde olumsuz etkiler yaratmaktadır.
İnsan sağlığı üzerindeki etkileri:
- Solunum yolu hastalıklarına (astım, bronşit, akciğer kanseri vb.)
- Kalp-damar hastalıklarına
- Kanser
- Nörolojik hastalıklar