Santral Venöz Basınç (CVP)
Giriş
Santral venöz basınç (CVP), kalbin sağ kulakçığına yakın vena kavadaki kan basıncıdır. CVP, kalbe dönen kan miktarını ve kalbin kanı arteriyel sisteme geri pompalama yeteneğini yansıtır. CVP ölçümü, kritik hastaların hemodinamik değerlendirmesinde önemli bir rol oynar.
CVP’nin Ölçülmesi
CVP, genellikle santral venöz kateter (CVP kateter) kullanılarak ölçülür. CVP kateteri, femoral ven, subklavyen ven veya juguler ven yoluyla kalbin sağ kulakçığına yakın bir yere yerleştirilir. CVP kateteri yerleştirildikten sonra, kateterin ucuna bağlı bir manometreye sıvı (örneğin, serum fizyolojik) eklenir. Manometrenin sıvı sütunundaki yükseklik, CVP olarak okunur.
CVP’nin ölçülmesinde kullanılan diğer yöntemler şunlardır:
- U borusu yöntemi: Bu yöntemde, bir serum seti, CVP kateterinin ucuna bağlanır. Serum setinin tüpündeki sıvı, manometreye bağlanan bir U borusuna boşaltılır. U borusunun her iki tarafındaki sıvı seviyeleri arasındaki fark, CVP olarak okunur.
- Doppler ultrasonografi: Bu yöntemde, CVP kateterinin yerleştirildiği venin yakınında Doppler ultrasonografi ile kan akımı izlenir. Kan akımının hızı, CVP ile ilişkilendirilebilir.
CVP’nin Değerleri
CVP’nin normal değerleri, yetişkinlerde 5-10 cmH2O arasındadır. CVP’nin yüksek olması, kalpe dönen kan miktarının arttığını veya kalbin kanı arteriyel sisteme geri pompalama yeteneğinin azaldığını gösterir. CVP’nin düşük olması ise kalpe dönen kan miktarının azaldığını veya kalbin kanı arteriyel sisteme geri pompalama yeteneğinin arttığını gösterir.
CVP’nin Değerlendirmesi
CVP, kritik hastaların hemodinamik değerlendirmesinde önemli bir rol oynar. CVP’nin değerleri, aşağıdakiler gibi çeşitli hastalıkların ve durumların teşhis ve tedavisinde yardımcı olabilir:
- Şok: Şok, dokuların yeterli oksijen ve besin alamadığı bir durumdur. Şokta CVP düşüktür.
- Kalp yetmezliği: Kalp yetmezliğinde, kalp, vücuda yeterli kan pompalayamaz. Kalp yetmezliğinde CVP yüksektir.
- Dehidrasyon: Dehidrasyon, vücutta yeterli sıvı bulunmaması durumudur. Dehidrasyonda CVP düşüktür.
- Hipervolemi: Hipervolemi, vücutta fazla sıvı olması durumudur. Hipervolemide CVP yüksektir.
CVP’nin Tedavisi
CVP’nin yüksek olması veya düşük olması, altta yatan hastalığın veya durumun tedavisi ile düzeltilebilir. Örneğin, şok tedavisinde sıvı replasmanı yapılır. Kalp yetmezliği tedavisinde ise, kalp fonksiyonunu iyileştirmeye yönelik ilaçlar veya cerrahi müdahale uygulanabilir.
CVP’nin Komplikasyonları
CVP kateteri yerleştirme işlemi, aşağıdaki gibi komplikasyonlara neden olabilir:
- Enfeksiyon: CVP kateteri, enfeksiyon riskini artırır.
- Hematom: CVP kateteri yerleştirildiği yerde kanama (hematom) oluşabilir.
- Embolizm: CVP kateteri, kan pıhtısı veya diğer yabancı cisimlerle tıkanabilir (embolizm).
Sonuç
CVP, kritik hastaların hemodinamik değerlendirmesinde önemli bir rol oynayan bir parametredir. CVP ölçümü, altta yatan hastalığın veya durumun teşhis ve tedavisinde yardımcı olabilir.