Demir Bağlama Kapasitesi Yüksekliği Nedir?
Demir bağlama kapasitesi (TIBC), transferrin adı verilen bir proteinin kandaki demir bağlama kapasitesini ifade eder. Transferrin, kanda bulunan serbest demir atomlarını bağlayan ve onları hücrelere taşıyan bir proteindir. TIBC, serum demiri ve demir saturasyonu ile birlikte demir eksikliği veya demir fazlalığı gibi demir metabolizması bozukluklarının teşhisinde kullanılan bir laboratuvar testidir.
Normal TIBC Değerleri
TIBC, laboratuvardan laboratuvara değişkenlik gösterebilir. Ancak genel olarak, yetişkinlerde normal TIBC değerleri şunlardır:
- Kadınlar: 250-400 μg/dL
- Erkekler: 270-420 μg/dL
TIBC Yüksekliği
TIBC değerlerinin 400 μg/dL’nin üzerinde olması, demir bağlama kapasitesinin yüksek olduğu anlamına gelir. Bu durum, genellikle demir eksikliği ile ilişkilidir. Demir eksikliği, aneminin en sık görülen nedenidir.
Demir Eksikliği
Demir eksikliği, vücudun yeterli miktarda demir almaması veya demir depolarını kullanamaması sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Demir, kırmızı kan hücrelerinin üretimi için gerekli olan bir mineraldir. Demir eksikliği, kırmızı kan hücrelerinin sayısını ve boyutunu azaltarak anemiye neden olur.
Demir eksikliğinin nedenleri şunlardır:
- Yetersiz demir alımına bağlı demir eksikliği: Bu durum, genellikle yetersiz beslenme, vegan veya vejetaryen beslenme, emilim bozuklukları veya kronik inflamatuar hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkar.
- Kanamalara bağlı demir eksikliği: Bu durum, adet kanamaları, mide-bağırsak kanamaları, diş eti kanamaları veya doğum sonrası kanamalara bağlı olarak ortaya çıkabilir.
TIBC Yüksekliğinin Diğer Nedenleri
TIBC yüksekliğinin demir eksikliği dışındaki nedenleri şunlardır:
- Gebelik: Gebelikte, vücuttaki demir ihtiyacı artar. Bu nedenle, gebelerde TIBC değerleri genellikle yükselir.
- Doğum kontrol hapları: Doğum kontrol hapları, demir bağlama kapasitesini artırabilir.
- Akut hepatit: Akut hepatit, karaciğerde iltihaplanmaya neden olan bir hastalıktır. Bu hastalık, demir bağlama kapasitesini artırabilir.
- Bazı ilaçlar: Bazı ilaçlar, demir bağlama kapasitesini artırabilir. Bu ilaçlar arasında, alkol, kloramfenikol, metotreksat ve tetrasiklin bulunur.
TIBC Yüksekliğinin Belirtileri
TIBC yüksekliği genellikle herhangi bir belirtiye neden olmaz. Ancak, demir eksikliğine bağlı olarak bazı belirtiler ortaya çıkabilir. Bu belirtiler şunlardır:
- Yorgunluk
- Halsizlik
- Baş dönmesi
- Soluk cilt
- Çarpıntı
- Nefes darlığı
- Soğuk eller ve ayaklar
TIBC Yüksekliğinin Tanısı ve Tedavisi
TIBC yüksekliğinin tanısı, genellikle demir bağlama kapasitesi, serum demiri ve demir saturasyonu testleri ile birlikte yapılır. TIBC yüksekliği olan kişilerde, demir eksikliği olup olmadığı araştırılmalıdır. Demir eksikliği olan kişilerde, demir takviyesi ile tedavi yapılır.
Demir Eksikliği Tedavisi
Demir eksikliği tedavisinde, oral veya parenteral olarak demir takviyesi yapılır. Oral demir takviyeleri, genellikle ağızdan alınan tabletler veya kapsüllerdir. Parenteral demir takviyeleri, damardan verilen demir preparatlarıdır.
Demir Eksikliği Tedavisinin Amaçları
Demir eksikliği tedavisinin amaçları şunlardır:
- Anemiyi tedavi etmek
- Demir depolarını normal seviyelere getirmek
- Demir eksikliğine bağlı semptomları gidermek
Demir Eksikliği Tedavisinin Önemi
Demir eksikliği tedavisi, anemi ve demir eksikliğine bağlı semptomların giderilmesi için önemlidir. Tedavi edilmeyen demir eksikliği, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Demir Eksikliğini Önlemek İçin Neler Yapılabilir?
Demir eksikliğini önlemek için, günlük beslenmeye yeterli miktarda demir içeren besinler eklenmelidir. Demir içeren besinler şunlardır:
- Kırmızı et
- Tavuk
- Balık
- Kuru baklagiller
- Yumurtalar
- Kuruyemişler
- Koyu yeşil yapraklı sebze