Devriye Nedir?
Devriye, tasavvuf edebiyatında insanın varoluşunu anlatan şiir türüdür. Farsça kökenli bir kelime olan “devr” kelimesi, “dönmek” anlamına gelir. Devriyelerde, insanın Allah’tan geldiği ve tekrar Allah’a döneceği fikri işlenir. Bu nedenle devriyelere, “devr kuramını anlatan şiirler” de denilebilir.
Devriyenin Özellikleri
Devriyele, uzun manzume türüne örnektir. Kıtalarda oluşur ve her kıta genellikle 16 dizeden oluşur. Devriyeler, aruz vezniyle yazılır.
Devriyelerde genellikle şu konular işlenir:
- İnsanın Allah’tan geldiği ve tekrar Allah’a döneceği fikri
- İnsanın dünya hayatındaki yolculuğu
- İnsanın Allah’a ulaşmak için yapması gerekenler
Devriyenin Temsilcileri
Devriyenin en önemli temsilcileri, Alevi-Bektaşi şairleridir. Bu şairlerden bazıları şunlardır:
- Yunus Emre
- Pir Sultan Abdal
- Aşık Veysel
- Karacaoğlan
Devriyenin Örnekleri
İşte Yunus Emre’nin bir devriyesinden bir örnek:
Yaratılanı Yaradan’dan bilmektir
İlim ilim bilmektir
İlim kendin bilmektir
Sen kendini bilmezsen
Yaradanı nasıl bileceksin
Devriyenin Önemi
Devriyeler, tasavvuf edebiyatında önemli bir yere sahiptir. Bu şiirler, insanın varoluşunu ve Allah’a ulaşmayı anlamamıza yardımcı olur. Devriyeler, tasavvuf düşüncesini ve inancını halka anlatmada da önemli bir rol oynamıştır.
Devriyenin Gelişimi
Devriyeler, ilk olarak 13. yüzyılda İran’da ortaya çıkmıştır. Daha sonra Anadolu’ya yayılmış ve burada Alevi-Bektaşi şairleri tarafından geliştirilmiştir. Devriyeler, 16. yüzyıldan itibaren Türk edebiyatında da önemli bir yer edinmiştir.
Devriyenin Günümüze Etkisi
Devriyeler, günümüzde de tasavvuf edebiyatında önemli bir yere sahiptir. Bu şiirler, tasavvuf düşüncesini ve inancını öğrenmek isteyenler tarafından ilgiyle okunmaktadır. Devriyeler, aynı zamanda Türk müziğinde de önemli bir yere sahiptir. Bu şiirlere bestelenen ilahiler, tasavvuf musikisinin önemli bir parçasıdır.
Devriyenin Karşılaştırılması
Devriyeler, gazel, kaside ve mesnevi gibi diğer manzum türlerle bazı benzerlikler taşır. Ancak devriyeler, bu türlerden bazı önemli farklılıklar gösterir.
Devriyele diğer manzum türlerden ayıran en önemli fark, konusudur. Devriyelerde insanın varoluşunu ve Allah’a ulaşmayı anlatan tasavvufi konular işlenir. Diğer manzum türlerde ise daha çok aşk, doğa, tarih gibi konular işlenir.
Devriyele diğer manzum türlerden ayıran bir diğer fark da biçimidir. Devriyeler, genellikle uzun manzumelerdir. Diğer manzum türlerde ise farklı uzunluklarda eserler yazılabilir.
Devriyeler, tasavvuf edebiyatında önemli bir yere sahip olan bir şiir türüdür. Bu şiirler, insanın varoluşunu ve Allah’a ulaşmayı anlamamıza yardımcı olur. Devriyeler, tasavvuf düşüncesini ve inancını halka anlatmada da önemli bir rol oynamıştır.