Düyun-u Umumiye, Osmanlı İmparatorluğu’nun dış borçlarını denetleyen kurumdur. 1881 yılında II. Abdülhamit döneminde kurulmuştur. Düyun-u Umumiye, Osmanlı İmparatorluğu’nun ekonomik ve mali yaşamında önemli bir rol oynamıştır.
Düyun-u Umumiye’nin Kuruluşu
Osmanlı İmparatorluğu, 19. yüzyılın ortalarında büyük bir mali krizle karşı karşıya kalmıştır. Bu krizin başlıca nedenleri arasında, artan savaş harcamaları, saray harcamaları, ve devlet yönetiminin yolsuzlukları yer almaktadır.
Osmanlı İmparatorluğu, mali krizi çözmek için yabancı ülkelerden borç almaya başlamıştır. 1854-1856 yılları arasında Kırım Savaşı’nı finanse etmek için alınan borçlar, Osmanlı İmparatorluğu’nun dış borcunun önemli bir kısmını oluşturmaya başlamıştır.
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu’nun mali krizini daha da derinleştirmiştir. Savaşın sonucunda Osmanlı İmparatorluğu, ağır bir barış anlaşması imzalamış ve büyük miktarda tazminat ödemeyi kabul etmiştir. Bu tazminatın ödenmesi için Osmanlı İmparatorluğu, daha fazla borç almak zorunda kalmıştır.
Osmanlı İmparatorluğu’nun dış borcu, 1881 yılına gelindiğinde 280 milyon liraya ulaşmıştır. Bu borç, Osmanlı İmparatorluğu’nun yıllık bütçesinin yaklaşık üç katıdır.
Osmanlı İmparatorluğu’nun dış borcunu ödeyememesi, alacaklı ülkelerin müdahalesine yol açmıştır. Alacaklı ülkeler, Osmanlı İmparatorluğu’nun dış borçlarının ödenmesi için bir kurum kurulması gerektiğini ileri sürmüşlerdir.
II. Abdülhamit, alacaklı ülkelerin baskılarına dayanamayarak, 20 Aralık 1881 tarihinde Düyun-u Umumiye’nin kurulmasını kabul etmiştir.
Düyun-u Umumiye’nin Görevleri
Düyun-u Umumiye’nin başlıca görevleri şunlardır:
- Osmanlı İmparatorluğu’nun dış borçlarının ödenmesini sağlamak
- Osmanlı İmparatorluğu’nun gelir kaynaklarını borçların ödenmesi için kullanmak
- Osmanlı İmparatorluğu’nun mali durumunu takip etmek
Düyun-u Umumiye, kurulumu ile birlikte Osmanlı İmparatorluğu’nun mali yönetiminde önemli bir rol oynamaya başlamıştır. Düyun-u Umumiye, Osmanlı İmparatorluğu’nun gelir kaynaklarından önemli bir kısmını kontrol etmiş ve bu kaynakları borçların ödenmesi için kullanmıştır.
Düyun-u Umumiye’nin Osmanlı İmparatorluğu’na Etkisi
Düyun-u Umumiye’nin Osmanlı İmparatorluğu’na etkisi, hem olumlu hem de olumsuz olmuştur.
Düyun-u Umumiye’nin olumlu etkileri şunlardır:
- Osmanlı İmparatorluğu’nun dış borçlarının ödenmesini sağlamıştır
- Osmanlı İmparatorluğu’nun mali yönetimini düzene sokmaya çalışmıştır
- Osmanlı İmparatorluğu’nun ekonomik kalkınmasına katkı sağlamıştır
Düyun-u Umumiye’nin olumsuz etkileri şunlardır:
- Osmanlı İmparatorluğu’nun bağımsızlığını kısıtlamıştır
- Osmanlı İmparatorluğu’nun dış politikasını etkilemiştir
- Osmanlı İmparatorluğu’nun ekonomik kalkınmasını engellemiştir
Düyun-u Umumiye’nin Sonu
Düyun-u Umumiye, Osmanlı İmparatorluğu’nun sona ermesi ile birlikte 1923 yılında kaldırılmıştır.
Düyun-u Umumiye, Osmanlı İmparatorluğu’nun ekonomik ve mali yaşamında önemli bir rol oynamıştır. Düyun-u Umumiye’nin kurulumu, Osmanlı İmparatorluğu’nun bağımsızlığını kısıtlamış ve Osmanlı İmparatorluğu’nun ekonomik kalkınmasını engellemiştir.
Düyun-u Umumiye’nin Türkiye Cumhuriyeti’ne Etkisi
Düyun-u Umumiye’nin Türkiye Cumhuriyeti’ne etkisi, 1932 yılında imzalanan Ankara Antlaşması ile sona ermiştir. Ankara Antlaşması ile birlikte, Türkiye Cumhuriyeti, Düyun-u Umumiye’nin kontrolü altındaki gelir kaynaklarını elde etmiştir.
Ankara Antlaşması ile Türkiye Cumhuriyeti, Düyun-u Umumiye’nin etkisinden kurtulmuş ve ekonomik bağımsızlığını kazanmıştır.