Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Vekâleti, 1920 yılında Ankara’da kurulan meclis hükûmetinde yer alan ve daha sonra Genelkurmay Başkanlığına dönüştürülen bakanlıktır. Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Reisinin de hükûmette yer almasına karar verilmişti.
Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye, Osmanlı İmparatorluğu’nda ordunun komuta kademesini oluşturan ve askeri strateji, taktik, eğitim ve lojistik gibi konulardan sorumlu olan kurumdu. 1839 yılında kurulan Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Riyaseti, 1920 yılında Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Vekâleti’ne dönüştürüldü.
Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Vekâleti’nin kuruluşu
Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Vekâleti’nin kuruluşu, Türk Kurtuluş Savaşı’nın başlamasıyla birlikte gerçekleşti. 1919 yılında başlayan milli mücadelenin ilk yıllarında, ordunun komuta kademesi İstanbul’daki Damat Ferit Paşa hükûmetine bağlıydı. Ancak, milli mücadelenin ilerlemesi ve Ankara’da yeni bir hükûmetin kurulmasıyla birlikte, ordunun komuta kademesi de Ankara’ya taşındı.
23 Nisan 1920’de Ankara’da kurulan Türkiye Büyük Millet Meclisi, 3 Mayıs 1920’de Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Vekâleti’ni kurdu. Vekâletin ilk başkanı, İsmet İnönü oldu.
Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Vekâleti’nin görevleri
Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Vekâleti’nin görevleri şunlardı:
- Ordunun komuta ve kontrolünü sağlamak
- Ordunun eğitim ve öğretimini düzenlemek
- Ordunun lojistik ihtiyaçlarını karşılamak
- Ordunun savaş planlarını hazırlamak
Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Vekâleti, Türk Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasında önemli bir rol oynadı. Vekâletin sağladığı komuta ve kontrol, ordunun düzenli ve disiplinli bir şekilde savaşmasını sağladı. Vekâletin düzenlediği eğitim ve öğretim programları, ordunun savaş gücünü artırmaya yardımcı oldu. Vekâletin karşıladığı lojistik ihtiyaçlar, ordunun savaş meydanlarında başarılı olmasını sağladı. Vekâletin hazırladığı savaş planları, ordunun düşman karşısında üstünlük sağlamasını sağladı.
Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Vekâleti’nin kapatılması
Türk Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasının ardından, Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Vekâleti’nin görevlerini Genelkurmay Başkanlığı üstlendi. 6 Mart 1924’te Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Vekâleti kapatıldı ve yerine Genelkurmay Başkanlığı kuruldu.
Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Vekâleti’nin önemi
Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Vekâleti, Türk Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasında önemli bir rol oynayan bir kurumdur. Vekâletin sağladığı komuta ve kontrol, eğitim ve öğretim, lojistik ve savaş planları, ordunun düzenli ve disiplinli bir şekilde savaşmasını ve düşman karşısında üstünlük sağlamasını sağlamıştır.
Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Vekâleti, Türk ordusunun modernleşmesinde de önemli bir rol oynamıştır. Vekâletin düzenlediği eğitim ve öğretim programları, ordunun savaş gücünü artırmaya ve modern savaş tekniklerine hakim olmasını sağlamaya yardımcı olmuştur.
Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Vekâleti, Türk askerî tarihinin önemli bir dönüm noktasıdır. Vekâletin kuruluşu, Türk ordusunun bağımsız bir komuta kademesi kazanmasını ve Türk Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasında önemli bir rol oynamasını sağlamıştır.