Farz-ı Kifâye Nedir?
Farz-ı kifâye, İslâm hukukunda bir toplumda gerekli görülen ve yerine getirilmesi halinde tüm toplumdan sorumlu olunan işlerdir. Bu işler, toplum düzeninin ve huzurunun korunması, insanların temel ihtiyaçlarının karşılanması, toplumun faydasına olan işlerin yapılması gibi alanlarda yer alır.
Farz-ı kifâye, farz-ı ayn ile karşılaştırıldığında iki temel fark taşır:
- Farz-ı ayn, her Müslümanın yerine getirmesi gereken bir görev iken, farz-ı kifâye, toplumun bir kısmının yerine getirmesi yeterli olan bir görevdir.
- Farz-ı ayn, yerine getirilmezse yapan kişiye günah olurken, farz-ı kifâye, yerine getirilmezse topluma günah olur.
Farz-ı Kifâye Örnekleri
Farz-ı kifâye sayılan işlerden bazıları şunlardır:
- Cenaze yıkama, kefenleme, cenaze namazı kılma ve gömme
- Yolların temizlenmesi, köprülerin onarılması, su yollarının açılması gibi altyapı işlerinin yapılması
- Yoksullara, yetimlere ve muhtaçlara yardım edilmesi
- Eğitim ve öğretim hizmetlerinin sunulması
- Adalet ve düzenin sağlanması
- Cihad
Farz-ı Kifâyenin Önemi
Farz-ı kifâye, toplum düzeninin ve huzurunun korunması için oldukça önemlidir. Bu işler, toplumda gerekli olan ancak her bireyin yerine getiremeyeceği işlerdir. Bu nedenle, toplumun bir kısmının bu görevleri yerine getirmesi gerekir.
Farz-ı kifâyenin yerine getirilmesi, topluma birçok fayda sağlar. Bu faydalardan bazıları şunlardır:
- Toplum düzeni ve huzuru korunur.
- İnsanların temel ihtiyaçları karşılanır.
- Toplumun faydasına olan işler yapılır.
- Toplumun kalkınması ve gelişmesi sağlanır.
Farz-ı Kifâyenin Yerine Getirilmesi
Farz-ı kifâyenin yerine getirilmesinde, öncelikle bu işlerin öneminin anlaşılması gerekir. Bu işler, toplum düzeni ve huzuru için gerekli olan işlerdir. Bu nedenle, bu işlerin yerine getirilmesi için herkesin üzerine düşeni yapması gerekir.
Farz-ı kifâyenin yerine getirilmesi için, öncelikle bu işlere gönüllü kişiler aranır. Bu kişiler, kendi imkanları dahilinde bu işleri yerine getirebilirler. Eğer gönüllü kişiler bulunamazsa, bu işler için zorlama yapılmaz.
Farz-ı kifâyenin yerine getirilmesi için, devlet de önemli bir rol oynar. Devlet, bu işlerin yerine getirilmesi için gerekli olan altyapıyı sağlar ve bu işleri yapacak olan kişilere destek verir.
Farz-ı Kifâyenin Çeşitleri
Farz-ı kifâye, yerine getirilme şekline göre iki çeşittir:
- Kaç kişinin yerine getirmesi yeterlidir?
Bazı farz-ı kifâye işlerinin yerine getirilmesi için sadece bir kişinin yeterli olması gerekir. Örneğin, bir kişinin cenazeyi yıkaması yeterlidir.
Diğer bazı farz-ı kifâye işlerinin yerine getirilmesi için ise birden fazla kişinin olması gerekir. Örneğin, bir caminin inşası için birden fazla kişinin çalışması gerekir.
- İş, bir seferde mi yoksa sürekli mi yerine getirilmelidir?
Bazı farz-ı kifâye işlerinin bir seferde yerine getirilmesi yeterlidir. Örneğin, bir cenazenin yıkanması, kefenlenmesi, cenaze namazının kılınması ve gömülmesi bir seferde yapılır.
Diğer bazı farz-ı kifâye işlerinin ise sürekli olarak yerine getirilmesi gerekir. Örneğin, yolların temizlenmesi, köprülerin onarılması gibi altyapı işlerinin sürekli olarak yapılması gerekir.
Farz-ı Kifâyenin İhmali
Farz-ı kifâyenin yerine getirilmesi, topluma fayda sağlayan bir görevdir. Bu nedenle, farz-ı kifâyenin ihmal edilmesi, topluma zarar verir.
Farz-ı kifâyenin ihmal edilmesinin bazı sonuçları şunlardır:
- Toplum düzeni ve huzuru bozulur.
- İnsanların temel ihtiyaçları karşılanamaz.
- Toplumun faydasına olan işler yapılmaz.
- Toplumun kalkınması ve gelişmesi engellenir.
Bu nedenle, farz-ı kifâye, yerine getirilmesi gereken önemli bir görevdir.