Folat Düşüklüğü Nedir?
Folat, B9 vitamini olarak da bilinen, vücutta birçok önemli işlevi yerine getiren bir besin maddesidir. DNA sentezi, hücre bölünmesi, sinir sistemi gelişimi ve kırmızı kan hücrelerinin üretimi gibi süreçlerde rol oynar.
Folat eksikliği, vücudun ihtiyaç duyduğu folit miktarının alınmadığı durumdur. Bu durum, birçok sağlık sorununa yol açabilir ve özellikle hamilelik döneminde büyük önem taşır.
Folat Eksikliğinin Nedenleri
Folat eksikliğinin birçok nedeni olabilir. Bu nedenler arasında şunlar yer alır:
- Yetersiz beslenme: Folat, yeşil yapraklı sebzeler, baklagiller, meyveler ve tam tahıllar gibi besinlerde bulunur. Yetersiz beslenme, folat eksikliğinin en yaygın nedenlerinden biridir.
- Hamilelik: Hamile kadınlar, normal yetişkinlere göre daha fazla foliata ihtiyaç duyar. Hamilelik sırasında folat eksikliği, bebekte nöral tüp deformasyonlarına (spina bifida ve anensefali gibi) yol açabilir. Bu nedenle, hamilelik öncesinde ve ilk üç aylık dönemde folik asit takviyesi alınması önerilir.
- Bazı ilaçlar: Bazı ilaçlar, foliatın emilimini veya kullanımını etkileyebilir. Bu ilaçlar arasında antikonvülsanlar, kanser ilaçları ve lityum bulunur.
- Alkolizm: Alkol tüketimi, foliatın emilimini ve kullanımını azaltabilir.
- Bazı hastalıklar: Bazı hastalıklar, folat eksikliğine yol açabilir. Bu hastalıklar arasında çölyak hastalığı, Crohn hastalığı ve böbrek hastalığı bulunur.
Folat Eksikliğinin Belirtileri
Folat eksikliği, genellikle herhangi bir belirtiye neden olmaz. Ancak, bazı kişilerde aşağıdaki belirtiler görülebilir:
- Anemi: Anemi, kandaki kırmızı kan hücresi sayısının veya hemoglobin düzeyinin düşük olması durumudur. Folat eksikliği, megaloblastik anemi adı verilen bir anemi türüne yol açabilir. Bu tür anemide, kırmızı kan hücreleri normalden büyük ve şekilsizdir.
- Sindirim sorunları: İştahsızlık, kilo kaybı, ishal, kabızlık ve mide bulantısı gibi sindirim sorunları görülebilir.
- Sinir sistemi sorunları: Baş ağrısı, baş dönmesi, unutkanlık, konsantrasyon güçlüğü, uykusuzluk ve sinirlilik gibi sinir sistemi sorunları görülebilir.
- Diğer belirtiler: Yorgunluk, halsizlik, cilt solgunluğu, nefes darlığı, çarpıntı ve bayılma gibi belirtiler görülebilir.
Folat Eksikliğinin Tanısı
Folat eksikliği tanısı, kan testiyle konulabilir. Kan testinde, serum folik asit düzeyi ölçülür. Serum folik asit düzeyi 2.7 ng/mL’nin altında ise folat eksikliği tanısı konulur.
Folat Eksikliğinin Tedavisi
Folat eksikliğinin tedavisi, folit takviyesi ile yapılır. Folit takviyesi, genellikle ağızdan alınan tabletler veya kapsüller şeklinde verilir. Folit takviyesi ile, serum folik asit düzeyi genellikle birkaç hafta içinde normale döner.
Folat Eksikliğinin Önlenmesi
Folat eksikliğinin önlenmesi için, folit bakımından zengin besinler tüketmek önemlidir. Folat bakımından zengin besinler arasında şunlar yer alır:
- Yeşil yapraklı sebzeler: Ispanak, lahana, brokoli, brüksel lahanası, kara lahana, roka ve marul gibi yeşil yapraklı sebzeler, folat bakımından en zengin besinlerdir.
- Baklagiller: Fasulye, mercimek, nohut ve barbunya gibi baklagiller, folat bakımından iyi birer kaynaktır.
- Meyveler: Portakal, mandalina, greyfurt, ananas, çilek, muz ve kivi gibi meyveler, folat bakımından iyi birer kaynaktır.
- Tam tahıllar: Tam buğday ekmeği, kepekli makarna, yulaf ve kinoa gibi tam tahıllar, folat bakımından iyi birer kaynaktır.
Hamile Kadınlarda Folat Eksikliği
Hamile kadınlar, normal yetişkinlere göre daha fazla foliata ihtiyaç duyar. Hamilelik sırasında folat eksikliği, bebekte nöral tüp deformasyonlarına (spina bifida ve anensefali gibi) yol açabilir. Bu nedenle, hamilelik öncesinde ve ilk üç aylık dönemde foli