Haraç Nedir?
Haraç, bir devlet veya egemen güç tarafından, topraklarında yaşayan halka veya bir topluluğa zorla tahsil edilen vergi veya haraçtır. Genellikle, topraktan elde edilen ürünlerin veya üretimden sağlanan gelirlerin bir kısmını kapsar. Haraç, tarih boyunca birçok farklı toplumda uygulanmış bir vergi türüdür.
Haraç Tarihçesi
Haraç, tarihte ilk kez Mezopotamya’da ortaya çıkmıştır. Sümerler, Akadlar ve Babiller gibi antik Mezopotamya uygarlıkları, topraklarından elde edilen ürünlerin bir kısmını haraç olarak tahsil ederlerdi. Haraç, antik Mısır’da da uygulanan bir vergi türüdür. Mısırlılar, tarım ürünlerinden ve hayvancılıktan elde edilen gelirlerin bir kısmını haraç olarak tahsil ederlerdi.
Haraç, antik Yunan ve Roma’da da uygulanmıştır. Antik Yunan’da, toprak sahibi olmayanlar, toprak sahiplerine haraç ödemek zorundaydılar. Antik Roma’da ise, feodal sistemde toprak sahipleri, topraklarından elde edilen gelirlerin bir kısmını serflere haraç olarak tahsil ederlerdi.
Haraç, Orta Çağ’da da uygulanan bir vergi türüdür. Avrupa’da, feodal sistemde toprak sahipleri, topraklarından elde edilen gelirlerin bir kısmını serflere haraç olarak tahsil ederlerdi. Orta Doğu’da ise, İslam devletleri, gayrimüslim tebaalarından haraç tahsil ederlerdi.
Haraç, modern çağda da uygulanan bir vergi türüdür. Bazı ülkelerde, toprak vergisi veya arazi vergisi olarak adlandırılan haraç, günümüzde de uygulanmaktadır.
Haraç Türleri
Haraç, tarih boyunca farklı şekillerde uygulanmıştır. Genel olarak, aşağıdaki gibi iki tür haraç uygulanmıştır:
- Toprak haracı: Bu tür haraç, topraktan elde edilen ürünlerin bir kısmını kapsar.
- Baş haracı: Bu tür haraç, kişilerin başlarına veya mallarına uygulanan bir vergidir.
Toprak haracı, tarih boyunca en yaygın uygulanan haraç türüdür. Bu tür haraç, genellikle, toprağın büyüklüğüne, verimliliğine veya konumuna göre belirlenir.
Baş haracı, tarihte daha az yaygın uygulanan bir haraç türüdür. Bu tür haraç, genellikle, belirli bir topluluktan veya gruptan kişilere uygulanır.
Haraç, Osmanlı Devleti’nde
Haraç, Osmanlı Devleti’nde de uygulanan bir vergi türüdür. Osmanlı Devleti’nde, haraç, gayrimüslim tebaalardan tahsil edilirdi.
Osmanlı Devleti’nde haraç, iki kısma ayrılırdı:
- Haraç-i Muvazzaf: Bu tür haraç, arazinin büyüklüğüne göre belirlenen bir vergiydi.
- Haraç-i Mukasem: Bu tür haraç, arazinin verimine göre belirlenen bir vergiydi.
Haraç, Osmanlı Devleti’nin önemli bir gelir kaynağıydı. Devletin gelirlerinin yaklaşık %20’sini haraç oluşturuyordu.
Haraç, Günümüzde
Haraç, günümüzde de bazı ülkelerde uygulanan bir vergi türüdür. Örneğin, Türkiye’de, toprak vergisi olarak adlandırılan haraç, günümüzde de uygulanmaktadır.
Topraktan elde edilen ürünlerin bir kısmını kapsayan toprak vergisi, günümüzde genellikle, tarımsal üretim yapan kişilerden tahsil edilmektedir. Bu vergi, genellikle, ürünün miktarına veya değerine göre belirlenir.
Haraçla İlgili Tartışmalar
Haraç, tarih boyunca hem olumlu hem de olumsuz tartışmalara konu olmuştur. Haraç, bir yandan, devletlerin önemli bir gelir kaynağı olduğu için olumlu bir vergi olarak görülmüştür. Öte yandan, haraç, bir yandan da baskı ve sömürünün bir aracı olarak görülmüştür.
Haraç, günümüzde de bazı tartışmalara konu olmaktadır. Bazıları, haracın bir baskı aracı olduğunu ve kaldırılması gerektiğini savunmaktadır. Diğerleri ise, haracın bir vergi olduğunu ve kaldırılmasının mümkün olmadığını savunmaktadır.
Sonuç
Haraç, tarih boyunca birçok farklı toplumda uygulanmış bir vergi türüdür. Haraç, günümüzde de bazı ülkelerde uygulanmaktadır. Haraç, bir yandan, devletlerin önemli bir gelir kaynağı olduğu için olumlu bir vergi olarak görülmüştür. Öte yandan, haraç, bir yandan da baskı ve sömürünün bir aracı olarak görülmüştür.