Hemogram HCT Nedir?
Hemogram, kandaki hücrelerin ve bileşenlerin sayısal ve morfolojik özelliklerini inceleyen bir kan testidir. Hemogram testinin bir parçası olan hematokrit (HCT), kırmızı kan hücrelerinin (eritrosit) toplam kan hacmine oranını ifade eder.
Hematokritin Önemi
Hematokrit, kandaki oksijen taşıma kapasitesi hakkında bilgi verir. Kırmızı kan hücreleri, oksijeni akciğerlerden dokulara ve karbondioksiti dokulardan akciğerlere taşıyan hemoglobin adı verilen bir protein içerirler. Hematokrit, kırmızı kan hücrelerinin toplam kan hacmine oranını ölçerek, kandaki oksijen taşıma kapasitesini değerlendirmeye yardımcı olur.
Hematokritin Normal Değerleri
Hematokritin normal değerleri yaş, cinsiyet ve vücut kondisyonuna göre değişir. Yetişkin erkeklerde normal hematokrit değeri %41-50, yetişkin kadınlarda ise %36-44’tür.
Hematokrit Düşüklüğü
Hematokrit değerinin %36’nın altında olması, hematokrit düşüklüğü olarak adlandırılır. Hematokrit düşüklüğü, kandaki oksijen taşıma kapasitesinin azalmasına neden olur. Bu durum, nefes darlığı, baş dönmesi, halsizlik ve yorgunluk gibi belirtilere yol açabilir.
Hematokrit düşüklüğünün nedenleri şunlardır:
- Anemi: Anemi, kırmızı kan hücrelerinin sayısının veya kalitesinin azaldığı bir durumdur. Anemi, kan kaybı, kansızlık hastalıkları, beslenme yetersizlikleri ve bazı ilaçlar gibi çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir.
- Dehidrasyon: Dehidrasyon, vücutta sıvı kaybının yaşandığı bir durumdur. Dehidrasyon, kanın daha yoğun hale gelmesine ve hematokrit değerinin yükselmesine neden olabilir.
- Yüksek rakımda yaşam: Yüksek rakımda yaşayan kişilerde, atmosferik basınç azaldığı için kandaki oksijen seviyeleri düşer. Bu durum, vücudun kırmızı kan hücresi üretimini uyararak hematokrit değerinin yükselmesine neden olabilir.
Hematokrit Yüksekliği
Hematokrit değerinin %50’nin üzerinde olması, hematokrit yüksekliği olarak adlandırılır. Hematokrit yüksekliği, kanın daha koyu hale gelmesine ve dolaşımın yavaşlamasına neden olur. Bu durum, baş ağrısı, baş dönmesi, kalp çarpıntısı ve nefes darlığı gibi belirtilere yol açabilir.
Hematokrit yüksekliğinin nedenleri şunlardır:
- Polisitemi: Polisitemi, kandaki kırmızı kan hücrelerinin sayısının veya hacminin arttığı bir durumdur. Polisitemi, bazı ilaçlar, böbrek hastalığı, akciğer hastalığı ve bazı kanserler gibi çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir.
- Yüksek rakımda yaşam: Yüksek rakımda yaşayan kişilerde, atmosferik basınç azaldığı için kandaki oksijen seviyeleri düşer. Bu durum, vücudun kırmızı kan hücresi üretimini uyararak hematokrit değerinin yükselmesine neden olabilir.
- Susuz kalma: Susuz kalma, vücutta sıvı kaybının yaşandığı bir durumdur. Susuz kalma, kanın daha yoğun hale gelmesine ve hematokrit değerinin yükselmesine neden olabilir.
Hematokrit Testi Nasıl Yapılır?
Hematokrit testi, venöz kan örneği alınarak yapılır. Kan örneği, koldaki bir damardan alınır. Alınan kan örneği, bir santrifüj cihazında döndürülerek kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve plazma olarak ayrılır. Hematokrit, santrifüj işleminin ardından kırmızı kan hücrelerinin oluşturduğu hacmin, toplam kan hacmine oranına göre hesaplanır.
Hematokrit Testi Ne Zaman Yapılır?
Hematokrit testi, aşağıdaki durumlarda istenebilir:
- Anemi şüphesi varsa
- Kan kaybı şüphesi varsa
- Yüksek rakımda yaşayan kişilerde
- Bazı ilaçlar, böbrek hastalığı, akciğer hastalığı ve bazı kanserler gibi hastalıkların teşhisi veya takibi için
Hematokrit Testinin Sonuçları Nasıl Yorumlanır?
Hematokrit testinin sonuçları, yaş, cinsiyet ve vücut kondisyonuna göre değerlendirilir. Hematokrit değeri, normal değerlerin altında veya üzerindeyse, altta yatan bir sağlık sorununun olup olmadığını belirlemek için daha fazla test yapılması gerekebilir.
Hematokrit Düşüklüğünün Tedavisi
Hematokrit düşüklüğünün tedavisi, altta yatan nedene göre değişir. Anemi nedeniyle hematokrit düşüklüğü varsa, aneminin nedenine göre tedavi uygulanır. Dehidrasyon nedeniyle hematokrit düşüklüğü varsa, sıvı desteği