Hidrosefali Nedir?
Hidrosefali, beyin omurilik sıvısının (BOS) beyindeki boşluklarda (ventriküller) normalin üzerinde birikmesi ve kafa içindeki basıncı artırması durumudur. BOS, beynin ve omuriliğin etrafını saran ve beyni dış darbelerden koruyan, beyne besin ve oksijen sağlayan bir sıvıdır. Hidrosefali, BOS’un üretiminin artması, emiliminin azalması veya bir tıkanıklık nedeniyle akışını engellenmesi sonucu ortaya çıkabilir.
Hidrosefali Türleri
Hidrosefali, oluşum şekline göre üç ana gruba ayrılır:
- Doğumsal hidrosefali: Doğumdan önce veya doğum sırasında ortaya çıkan hidrosefali türüdür. Doğumsal hidrosefalinin en yaygın nedeni, beyin ventriküllerinin bir tıkanmasıdır. Bu tıkanıklık, bir enfeksiyon, bir doğum travması veya bir genetik bozukluk nedeniyle oluşabilir.
- Edinsel hidrosefali: Doğumdan sonra ortaya çıkan hidrosefali türüdür. Edinsel hidrosefalinin en yaygın nedeni, bir beyin travması, bir enfeksiyon, bir beyin tümörü veya bir kanamadır.
- İdiopatik hidrosefali: Nedeni tam olarak bilinmeyen hidrosefali türüdür.
Hidrosefali Belirtileri
Hidrosefali belirtileri, hastalığın şiddetine ve süresine göre değişir. Hidrosefalinin en yaygın belirtileri şunlardır:
- Kafa büyüklüğünde artış
- Baş ağrısı
- Kusma
- Uykusuzluk
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite
- Yürüme bozuklukları
- Konuşma bozuklukları
- Zihinsel gelişim geriliği
Hidrosefali Tanı ve Tedavisi
Hidrosefali tanısı, genellikle bir nöroloji uzmanı tarafından yapılır. Tanı için kullanılan yöntemler şunlardır:
-
Fizik muayene: Fizik muayenede, baş büyüklüğü, göz hareketleri, kas tonusu ve refleksler değerlendirilir.
-
Nörolojik muayene: Nörolojik muayenede, beyin fonksiyonları değerlendirilir.
-
Görüntüleme testleri: Görüntüleme testleri, beynin ve beyin omuriliğinin yapısını ve işlevini değerlendirmek için kullanılır. Hidrosefali tanısında en sık kullanılan görüntüleme testleri şunlardır:
- Bilgisayarlı tomografi (BT)
- Manyetik rezonans görüntüleme (MRG)
Hidrosefali tedavisi, hastalığın şiddetine ve süresine göre değişir. Tedavi seçenekleri şunlardır:
- Şant ameliyatı: Şant ameliyatı, hidrosefali tedavisinde en yaygın kullanılan yöntemdir. Bu ameliyatta, beyin içindeki fazla sıvı, vücudun başka bir yerine (örneğin, karın boşluğuna) yönlendirilir.
- Endoskopik üçüncü ventrikülostomi (ETV):** ETV ameliyatı, şant ameliyatına alternatif bir yöntemdir. Bu ameliyatta, beyin içindeki bir tıkanıklık, endoskop adı verilen bir cihaz yardımıyla giderilir.
- Konservatif tedavi: Hafif hidrosefalide, konservatif tedavi yöntemleri kullanılabilir. Bu tedavi yöntemleri, beyin omurilik sıvısının üretimini azaltmayı veya emilimini artırmayı amaçlar.
Hidrosefali ve Hayat Kalitesi
Hidrosefali tedavisi, hastalığın şiddetine ve süresine göre değişir. Erken teşhis ve tedavi ile hidrosefali hastalarının yaşam kalitesi önemli ölçüde iyileşebilir. Tedavi edilmeyen hidrosefali, ciddi nörolojik hasara ve hatta ölüme neden olabilir.
Hidrosefali ile Yaşamak
Hidrosefali ile yaşayan kişilerin, düzenli olarak doktor kontrolüne gitmesi ve doktorun tavsiyelerine uyması önemlidir. Hidrosefali hastalarının, kafa travması, enfeksiyon ve diğer risk faktörlerinden kaçınması da önemlidir.
Hidrosefali ve İstatistikler
Hidrosefali, her yaşta görülebilen bir hastalıktır. Ancak, en sık çocuklarda ve yaşlılarda görülür. Çocuklarda görülen hidrosefalinin görülme sıklığı yaklaşık 500 çocukta 1’dir. Yaşlılarda görülen hidrosefalinin görülme sıklığı yaşla birlikte artar.
Hidrosefali,