Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon) Nedir?
Hipertansiyon, kanın atardamarlarda dolaşırken damar duvarlarına uyguladığı basıncın normalden yüksek olması durumudur. Kan basıncı, kalbin kanı pompaladığı kuvvet ve kanın damarlardan aktığı dirençle belirlenir. Hipertansiyonda, kan basıncı bu iki faktörden herhangi birinde veya her ikisinde de artış gösterir.
Tansiyon Nasıl Ölçülür?
Kan basıncı, sistolik ve diyastolik olmak üzere iki değerle ifade edilir. Sistolik tansiyon, kalbin kasılarak kanı atardamarlara pompaladığı andaki basınçtır. Diyastolik tansiyon ise kalbin gevşediği andaki basınçtır.
Kan basıncı, bir tansiyon aleti kullanılarak ölçülür. Tansiyon aleti, manşon adı verilen bir lastik parçası ve stetoskop adı verilen bir alet içerir. Manşon, kolun üst kısmına yerleştirilir ve stetoskop, kolun iç kısmına yerleştirilir. Manşonun hava basıncı artırıldığında, kan koldan dışarı akmaz ve stetoskopta ses duyulmaz. Manşonun hava basıncı azaltıldığında, kan tekrar koldan akmaya başlar ve stetoskopta ses duyulur. Sistolik tansiyon, ilk sesin duyulduğu andaki basınçtır. Diyastolik tansiyon ise sesin kesildiği andaki basınçtır.
Normal Kan Basıncı Değerleri Nelerdir?
18 yaşından büyük sağlıklı yetişkinlerde normal kan basıncı değerleri şunlardır:
- Sistolik tansiyon: 120 mmHg’nin altında
- Diyastolik tansiyon: 80 mmHg’nin altında
Hipertansiyonun Seviyeleri Nelerdir?
Hipertansiyon, kan basıncı değerlerine göre aşağıdaki seviyelere ayrılır:
- Normal: 120/80 mmHg’nin altında
- Öncül hipertansiyon: 120-129/80-89 mmHg
- Hafif hipertansiyon: 130-139/80-89 mmHg
- Orta hipertansiyon: 140-159/90-99 mmHg
- Şiddetli hipertansiyon: 160 mmHg veya üzeri
Hipertansiyonun Nedenleri Nelerdir?
Hipertansiyonun kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak, hipertansiyona neden olabilecek bazı faktörler şunlardır:
- Genetik faktörler
- Yaş
- Irk
- Kilo
- Tuz tüketimi
- Düzensiz egzersiz
- Sigara kullanımı
- Alkol tüketimi
- Bazı ilaçlar
Hipertansiyonun Belirtileri Nelerdir?
Hipertansiyonun çoğu zaman belirtisi yoktur. Bu nedenle, hipertansiyon “sessiz katil” olarak da adlandırılır. Hipertansiyonun belirtileri ortaya çıktığında genellikle şunlardır:
- Baş ağrısı
- Baş dönmesi
- Burun kanaması
- Gözlerde bulanıklık
- Yorgunluk
- Nefes darlığı
- Kulak çınlaması
Hipertansiyonun Komplikasyonları Nelerdir?
Hipertansiyon, kontrol edilmezse aşağıdaki gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir:
- Kalp krizi
- Felç
- Böbrek yetmezliği
- Görme kaybı
- Damar tıkanıklığı
- Anevrizma
- Ateroskleroz
Hipertansiyonun Tedavisi Nasıl Yapılır?
Hipertansiyonun tedavisi, kan basıncını normal seviyelere düşürmeyi amaçlar. Hipertansiyon tedavisinde kullanılan ilaçlar şunlardır:
- Diüretikler: Vücuttaki fazla suyu atarak kan basıncını düşürürler.
- Beta blokerler: Kalp atış hızını ve kan basıncını düşürürler.
- ACE inhibitörleri: Kan damarlarını genişleterek kan basıncını düşürürler.
- Kalsiyum kanal blokerleri: Kalp atış hızını ve kan basıncını düşürürler.
- ACE inhibitörleri/kalsiyum kanal blokerleri: İki ilacın birlikte kullanılmasıyla kan basıncını düşürme etkisi artırılır.
Hipertansiyon tedavisinde yaşam tarzı değişiklikleri de önemlidir. Bu değişiklikler şunlardır:
- Kilo vermek
- Düzenli egzersiz yapmak
- Tuz tüketimini azaltmak
- Alkol tüketimini azaltmak
- Sigara