Hipoglisemi Nedir?
Hipoglisemi, kan şekerinin normalin altına düşmesi durumudur. Kan şekeri, vücuttaki ana enerji kaynağı olan glikozun kandaki miktarıdır. Glikoz, karbonhidratlardan elde edilen bir şekerdir ve vücuttaki hücreler tarafından enerji üretimi için kullanılır.
Hipogliseminin tanımı için kullanılan kan şekeri değeri, yaş, diyabet durumu ve diğer faktörlere göre değişiklik gösterebilir. Yetişkinlerde, 70 mg/dL’nin altındaki kan şekeri seviyesi hipoglisemi olarak kabul edilir. Çocuklarda ise bu değer 50 mg/dL’dir.
Hipoglisemi Neden Olur?
Hipoglisemiye neden olan birçok faktör vardır. En yaygın nedenlerden biri, diyabet tedavisi için kullanılan ilaçlardır. İnsülin, oral antidiyabetik ilaçlar ve sulfonilüreler gibi ilaçlar, kan şekerini düşürmek için tasarlanmıştır. Bu ilaçları kullanan kişilerde, kan şekeri seviyesi çok düşerse hipoglisemi riski artar.
Hipoglisemiye neden olabilecek diğer faktörler şunlardır:
- Yeterince yemek yememek veya yemekten sonra çok uzun süre beklemek
- Aşırı egzersiz yapmak
- Alkol içmek
- Bazı ilaçlar (örneğin, bazı antidepresanlar, antipsikotikler ve kemoterapi ilaçları)
- Bazı tıbbi durumlar (örneğin, karaciğer hastalığı, böbrek hastalığı ve pankreas hastalığı)
Hipoglisemi Belirtileri
Hipoglisemi, genellikle ani ve belirgin belirtilerle ortaya çıkar. Belirtiler, kan şekeri seviyesinin düşmesine bağlı olarak değişebilir. Hafif hipoglisemide görülen belirtiler şunlardır:
- Terleme
- Titreme
- Açlık hissi
- Sinirlilik
- Huzursuzluk
- Baş ağrısı
- Bulanık görme
Orta ve ağır hipoglisemide görülen belirtiler şunlardır:
- Konuşma bozukluğu
- Koordinasyon kaybı
- Yüzde kızarma
- Baş dönmesi
- Bayılma
Hipoglisemi Tedavisi
Hipoglisemi tedavisi, kan şekeri seviyesini normale döndürmeyi amaçlar. Hafif hipoglisemide, şekerli yiyecek veya içecek tüketmek yeterli olabilir. Bu amaçla, şekerli bisküvi, meyve suyu, çikolata veya şekerli gazlı içecek gibi besinler tüketilebilir.
Orta ve ağır hipoglisemide, acil müdahale gereklidir. Bu durumlarda, glukoz çözeltisi enjekte edilmelidir. Glukoz çözeltisi, kan şekerini hızla yükseltmeye yardımcı olan bir ilaçtır.
Hipoglisemiyi Önlemek
Hipoglisemiyi önlemek için, kan şekeri seviyelerini düzenli olarak takip etmek ve hipoglisemi riskini artıran faktörlerden kaçınmak önemlidir. Diyabetli kişiler, hipoglisemi riskini azaltmak için şu önlemleri alabilir:
- Yemek planlarına ve egzersiz programlarına uymak
- Düzenli olarak kan şekeri seviyelerini kontrol etmek
- Hipoglisemi durumunda ne yapmaları gerektiğini öğrenmek
Diyabetli olmayan kişiler de, hipoglisemiyi önlemek için şu önlemleri alabilir:
- Yemeklerden sonra düzenli aralıklarla atıştırmak
- Alkol tüketimini sınırlamak
- Bazı ilaçların hipoglisemi riskini artırabileceğini unutmamak
Hipoglisemi Acil Durumu
Hipoglisemi, acil bir durumdur. Aşağıdaki durumlarda acil tıbbi yardım alınmalıdır:
- Kan şekeri seviyesi 50 mg/dL’nin altındaysa
- Hipoglisemi belirtileri şiddetliyse veya bilinç kaybına yol açıyorsa
- Hipoglisemiye neden olan bir ilaç kullanılıyorsa
Hipoglisemi ve Diyabet
Hipoglisemi, diyabetli kişilerde en yaygın görülen acil durumdur. Diyabette, pankreas yeterince insülin üretemez veya ürettiği insülini etkili bir şekilde kullanamaz. Bu durum, kan şekerinin yükselmesine neden olur. Diyabet tedavisinde kullanılan ilaçlar, kan şekerini düşürmeye yardımcı olur. Ancak, bu ilaçlar kan şekerini çok fazla düşürerek hipoglisemiye neden olabilir.
Diyabetli kişilerde hipoglisemiyi önlemek için, kan şekeri seviyelerini düzenli olarak kontrol etmek ve hipoglisemi riskini artıran faktörlerden kaçınmak önemlidir. Diyabetli kişiler, hipoglisemi durumunda ne yapmaları gerektiğini öğrenmek için diyabet eğitim programlarına katılabilirler.