İddianame Nedir?
İddianame, ceza yargılamasında, hazırlık soruşturmasının kamu davasının açılması için yeterli düzeye eriştiğinin anlaşılması üzerine savcının dava açtığını bildiren yazılı belgedir. Türk Ceza Adaleti sistemi içinde kamu davası açan belgeye iddianame denir.
Ceza yasalarının suç olarak tanımladığı bir eylem ve faili hakkında yargılama yapılabilmesi, kamu davası açma tekelini elinde bulunduran savcının görevli ve yetkili mahkemeye hitaben bir iddianame düzenlemesiyle mümkündür.
İddianamenin Amacı
İddianame, şüpheli hakkında kamu davası açılarak onun sanık statüsüyle yargılanmasını ve gerçeğin mahkeme önünde ortaya çıkarılmasını sağlamaktır. Kamu davasının açılabilmesi için “yeterli şüphe” bulunması gerekir.
Yeterli şüphe, bir suçun işlendiğine dair somut delillerin bulunması ve bu delillerin değerlendirilmesi sonucunda, suçun işlendiğine dair makul bir kanıya varılması anlamına gelir.
İddianamenin İçeriği
İddianame, aşağıdaki hususları içermelidir:
- İddia makamının adı ve unvanı
- İddianamenin düzenlendiği yer ve tarih
- Dava konusu suçun niteliği ve unsurları
- Suçun işlendiği yer, zaman ve yöntem
- Şüphelinin kimliği ve adresi
- Deliller ve bunlara ilişkin açıklamalar
- İstenen ceza
İddianame, şüpheliye tebliğ edilir ve bu tebliğden itibaren 15 gün içinde şüpheli, iddianameye karşı savunmasını sunabilir.
İddianamenin İadesi
İddianamenin, aşağıdaki hallerde mahkeme tarafından iade edilmesi mümkündür:
- İddianamenin şekil şartlarına uygun olmaması
- İddianamede suçun unsurlarının gösterilmemesi
- İddianamede delillerin gösterilmemesi veya yetersiz olması
- İddianamenin görevli veya yetkili mahkemeye hitaben düzenlenmemesi
İddianamenin iade edilmesi halinde, savcılık iddianameyi düzelterek yeniden mahkemeye sunabilir.
İddianamenin Değerlendirilmesi
İddianamenin mahkeme tarafından değerlendirilmesi, aşağıdaki aşamalardan oluşur:
- İddianame, ön inceleme aşamasında mahkeme tarafından incelenir.
- Ön inceleme sonucunda, iddianamenin kabulüne veya reddine karar verilir.
İddianamenin kabulüne karar verilmesi halinde, dava esastan incelenmek üzere duruşmaya açılır.
İddianamenin Kabulü
İddianamenin kabulü halinde, mahkeme davayı esastan incelemeye başlar. Davada, iddia makamı ve savunma makamı, delilleri sunarak ve iddialarını savunarak yargılama sürecini yürütürler.
Duruşma sonunda, mahkeme, sanığın suçlu olup olmadığına ve suçun cezasına karar verir.
İddianamenin Reddi
İddianamenin reddi halinde, mahkeme, suçun işlendiğine dair yeterli şüphe bulunmadığına karar verir. Bu durumda, şüpheli hakkında kamu davası açılamaz.
İddianamenin reddi kararı, kesindir ve temyiz edilemez.
Sonuç
İddianame, ceza yargılamasında önemli bir belgedir. İddianamenin, hukuka uygun olarak düzenlenmesi ve mahkeme tarafından kabul edilmesi, kamu davası açılabilmesi için gereklidir.