İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi (İİAB)
Giriş
İnce iğne aspirasyon biyopsisi (İİAB), görüntüleme kılavuzluğunda, bir kitleden veya nodülden hücre örneği almak için ince bir iğne ve bir enjektör kullanılarak yapılan bir işlemdir. Bu işlem, dokudaki hücrelerin mikroskop altında incelenmesine olanak tanır ve birçok farklı hastalığın tanısında yardımcı olabilir.
İİAB’nin Tarihçesi
İİAB’nin ilk olarak 1920’lerde, Alman patolog Johann Gustav Fischer tarafından kullanıldığı bilinmektedir. Fischer, bu tekniği, göğüs kanseri tanısında kullanmak için geliştirdi. İİAB, 1960’larda ve 1970’lerde yaygın olarak kullanılmaya başlandı ve günümüzde birçok farklı hastalığın tanısında önemli bir rol oynamaktadır.
İİAB’nin Kullanım Alanları
İİAB, aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok farklı hastalığın tanısında kullanılabilir:
- Tiroid nodülleri
- Meme nodülleri
- Lenf nodülleri
- Karaciğer nodülleri
- Akciğer nodülleri
- Yumurtalık kistleri
- Böbrek kistleri
- Deri lezyonları
İİAB, kanser şüphesi olan hastalarda tanısal bir test olarak kullanılabilir. Ayrıca, kanser tedavisinin etkinliğini izlemek için de kullanılabilir.
İİAB’nin Nasıl Yapıldığı
İİAB, bir radyolog veya tıbbi onkolog tarafından yapılır. İşlem genellikle lokal anestezi altında yapılır.
İşlem, aşağıdaki adımlardan oluşur:
- İşlem yapılacak alan, steril bir şekilde hazırlanır.
- Görüntüleme cihazı (örneğin ultrason veya bilgisayarlı tomografi) ile nodül veya kitle görüntülenir.
- İnce bir iğne, nodül veya kitleye yerleştirilir.
- İğne, birkaç kez ileri geri hareket ettirilerek doku hücreleri aspire edilir.
- Aspirat, bir tüpe alınır.
- Aspirat, patoloji laboratuvarına gönderilir.
İİAB’nin Riskleri
İİAB, genellikle güvenli bir işlemdir. Ancak, aşağıdaki riskler ortaya çıkabilir:
- Kanama
- Enfeksiyon
- Ağrı
İİAB’nin Sonuçları
Aspirat, patoloji laboratuvarında bir patolog tarafından incelenir. Patolog, hücrelerin görünümüne ve özelliklerine göre bir tanı koymaya çalışır.
İİAB sonuçları, aşağıdaki gibi olabilir:
- Benign (iyi huylu): Hücreler, kanserli hücrelere benzemez. Bu, nodülün veya kitlenin kanserli olmadığı anlamına gelir.
- Malign (kötü huylu): Hücreler, kanserli hücrelere benzer. Bu, nodülün veya kitlenin kanserli olabileceği anlamına gelir.
- Şüpheli: Hücreler, kesin bir tanı koymaya izin verecek kadar belirgin değildir. Bu durumda, ek testler gerekebilir.
İİAB Sonrası
İİAB sonrası, hastalar genellikle günlük aktivitelerine dönebilirler. Ancak, aşağıdaki durumlar ortaya çıkabilir:
- Kanama: İşlem bölgesinde hafif kanama olabilir. Bu durum, genellikle kendiliğinden durur.
- Enfeksiyon: İşlem bölgesinde enfeksiyon gelişebilir. Bu durumda, antibiyotik tedavisi gerekebilir.
- Ağrı: İşlem bölgesinde ağrı olabilir. Bu durum, genellikle ağrı kesicilerle kontrol altına alınabilir.
Sonuç
İnce iğne aspirasyon biyopsisi, birçok farklı hastalığın tanısında önemli bir rol oynayan güvenli ve etkili bir işlemdir. Bu işlem, kanser şüphesi olan hastalarda tanısal bir test olarak kullanılabilir. Ayrıca, kanser tedavisinin etkinliğini izlemek için de kullanılabilir.