İş Kazası Nedir?
İş kazası, iş yerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren olay olarak tanımlanmaktadır.
İş kazası, işçinin işverenin otoritesi altında bulunduğu bir sırada gördüğü iş veya işin gereği nedeniyle aniden ve dıştan meydana gelen bir etkenle beden veya ruhça zarara uğramasına sebebiyet veren olay olarak da tanımlanabilir.
İş kazası, işçinin iş yerinde veya işyeri dışında meydana gelebilir. İşyeri, işverenin işyerinde veya işyerinin eklentilerinde, işverenin emir ve gözetiminde yapılan iş sırasında meydana gelen kazadır. İşyeri dışında meydana gelen iş kazası, işverenin yürüttüğü iş nedeniyle işçinin işyeri dışında başka bir yerde bulunması sırasında meydana gelen kazadır.
İş kazası, işçinin ölümüne veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getirmesine neden olabilir. İş kazası sonucu ölüm meydana gelirse, bu durum “iş cinayeti” olarak da adlandırılabilir.
İş Kazasının Unsurları
İş kazasının unsurları şunlardır:
- İş yeri veya işin yürütümü: İş kazası, iş yerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelmelidir. İş yeri, yukarıda tanımlandığı gibi, işverenin işyerinde veya işyerinin eklentilerinde, işverenin emir ve gözetiminde yapılan iş sırasında meydana gelen kazadır. İşyeri dışında meydana gelen iş kazası, işverenin yürüttüğü iş nedeniyle işçinin işyeri dışında başka bir yerde bulunması sırasında meydana gelen kazadır.
- Olay: İş kazası, bir olay olarak meydana gelmelidir. Olay, dıştan gelen bir etkenin neden olduğu ani ve beklenmedik bir durumdur.
- Sonuç: İş kazası, ölüme veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getirme sonucunu doğurmalıdır.
İş Kazasının Sonuçları
İş kazasının sonuçları şunlardır:
- Ölüm: İş kazası sonucu işçinin ölümü meydana gelebilir.
- Vücut bütünlüğünün bozulması: İş kazası sonucu işçinin vücut bütünlüğü bozulabilir. Bu bozulma, geçici veya kalıcı olabilir.
- Manevi zarar: İş kazası sonucu işçinin manevi zarara uğraması mümkündür. Bu zarar, işçinin duyduğu acı, elem ve üzüntüden kaynaklanır.
İş Kazasının Önlenmesi
İş kazalarının önlenmesi için iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri alınmalıdır. İş sağlığı ve güvenliği tedbirleri, işyerinde çalışanların sağlığı ve güvenliğini korumak için alınan önlemlerdir. İş sağlığı ve güvenliği tedbirleri, işverenin sorumluluğundadır.
İş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin alınması için işveren, aşağıdaki hususları yerine getirmelidir:
- İşyerinde riskleri belirlemeli ve bu riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için gerekli önlemleri almalıdır.
- İşçilerin iş sağlığı ve güvenliği konusunda bilgilendirilmesini ve eğitilmesini sağlamalıdır.
- İşçilerin kişisel koruyucu donanımları kullanmasını sağlamalıdır.
- İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda gerekli denetimleri yapmalıdır.
İşçiler de iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uymakla yükümlüdür. İşçiler, işyerinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda işverenin talimatlarına uymalı ve iş sağlığı ve güvenliği konusunda gerekli önlemleri almalıdır.
İş Kazasının Bildirimi
İş kazası meydana geldiğinde, işverenin aşağıdaki hususları yapması gerekir:
- İş kazasını, derhal SGK’ya bildirmelidir.
- İş kazasını, işyerinde bulunan diğer çalışanların ve varsa işyeri hekiminin veya iş güvenliği uzmanının bilgisine sunmalıdır.
- İş kazasını, işçinin yakınlarına bildirmelidir.
İş Kazasının Soruşturulması
İş kazası meydana geldiğinde, işverenin iş kazasının nedenlerini ve sorumlularını belirlemek için bir soruşturma yapması gerekir. İş kazası soruşturması, işveren tarafından veya işverenin görevlendirdiği bir kişi tarafından yapılabilir.
İş kazası soruşturmasında, aşağıdaki hususlar incelenmelidir:
- İş kazası meydana gelmeden önce, işyerinde gerekli önlemler alınmış mıdır?
- İş kazası meydana gelmeden önce, işçiye gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimi verilmiş midir?
- İş kazası meydana gelmeden önce, işçinin kişisel koruyucu donanımları kullanması sağlanmış mıdır?
- İş kazası meydana gelmeden önce, işyerinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda gerekli denetimler yapılmış mıdır