Kaşeksi Nedir?
Kaşeksi, aşırı kilo kaybı, deri altı yağ dokusundaki azalma, kas kütlesinde azalma ve hatta iç organlarda küçülme, derideki değişiklikler, saç dökülmeleri vb. belirtileri olan vücudun gerilemesi durumudur. Kaşeksi, hem fiziksel hem de psikolojik olarak bireyi olumsuz etkileyen bir hastalıktır.
Kaşeksi Nedenleri
Kaşeksi, çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. En yaygın nedenleri şunlardır:
- Uzun süreli açlık veya yetersiz beslenme: Kuşkusuz, kaşeksi için en yaygın neden yetersiz beslenmedir. Uzun süreli açlık veya yetersiz beslenme, vücutta protein, yağ ve karbonhidrat eksikliğine neden olur. Bu da kas ve yağ dokusunun kaybına yol açar.
- Kanser: Kanser, kaşeksi nedenleri arasında en yaygın ikinci sırada yer alır. Kanser hücreleri, sağlıklı hücrelerden daha fazla enerji tüketir. Bu da vücutta enerji eksikliğine neden olur ve kas kaybına yol açar. Ayrıca, kanser hücreleri, vücudun bağışıklık sistemini baskılayabilir. Bu da enfeksiyonlara karşı savunmasızlığa ve kas kaybına neden olabilir.
- Diğer hastalıklar: Kaşeksi, AIDS, kronik karaciğer hastalığı, kronik böbrek hastalığı, kalp yetmezliği, romatoid artrit gibi diğer hastalıklarda da görülebilir. Bu hastalıklar, vücudun enerji dengesini bozabilir ve kas kaybına yol açabilir.
- Psikiyatrik hastalıklar: Depresyon, anksiyete gibi psikiyatrik hastalıklar da kaşeksiye neden olabilir. Bu hastalıklar, iştahı azaltabilir ve kilo kaybına yol açabilir.
Kaşeksi Belirtileri
Kaşeksi, çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir. En yaygın belirtiler şunlardır:
- Aşırı kilo kaybı: Kaşeksi hastalarında, vücut ağırlığının %5-10’u veya daha fazlası 6 ay içinde kaybedilebilir.
- Kas kaybı: Kaşeksi hastalarında, kas kütlesi azalır. Bu da güçsüzlüğe, yorgunluğa ve hareket kısıtlığına neden olabilir.
- Yağ kaybı: Kaşeksi hastalarında, deri altı yağ dokusu azalır. Bu da cildin incelmesine ve kemiklerin daha belirgin olmasına neden olabilir.
- Diğer belirtiler: Kaşeksi hastalarında, iştahsızlık, yorgunluk, halsizlik, saç dökülmesi, cilt değişiklikleri, enfeksiyonlara karşı dirençsizlik gibi belirtiler de görülebilir.
Kaşeksi Tanısı
Kaşeksi tanısı, hastanın öyküsü, fizik muayenesi ve laboratuvar testleri ile konulur. Hastanın öyküsünde, uzun süreli açlık, yetersiz beslenme, kanser veya diğer hastalıkların varlığı sorgulanır. Fizik muayenede, kilo kaybı, kas kaybı, yağ kaybı ve diğer belirtiler değerlendirilir. Laboratuvar testlerinde, kandaki protein, yağ ve karbonhidrat seviyeleri, bağışıklık sistemi fonksiyonu gibi değerler incelenir.
Kaşeksi Tedavisi
Kaşeksi tedavisi, altta yatan nedene göre değişir. Eğer kaşeksi, yetersiz beslenmeye bağlı ise, tedavinin temel amacı, hastanın beslenmesini düzeltmektir. Bu amaçla, hastaya yüksek kalorili ve yüksek proteinli bir beslenme programı uygulanabilir. Ayrıca, hastanın beslenmesini desteklemek için enteral beslenme veya parenteral beslenme gibi yöntemler de kullanılabilir.
Kanser kaynaklı kaşeksi tedavisinde, kanser tedavisinin yanı sıra, hastanın beslenmesini desteklemek için de çeşitli yöntemler uygulanır. Bu amaçla, yukarıda bahsedilen beslenme programları ve beslenme destek yöntemleri kullanılabilir. Ayrıca, kanser hücrelerinin enerji tüketimini azaltmak için bazı ilaçlar da kullanılabilir.
Kaşeksi Önlenmesi
Kaşeksi, önlenebilir bir hastalıktır. Kaşeksiyi önlemek için, aşağıdaki önlemler alınabilir:
- Sağlıklı beslenme: Sağlıklı bir beslenme, vücudun ihtiyaç duyduğu tüm besinleri almasını sağlar. Bu da, kaşeksi riskini azaltır.
- Düzenli egzersiz: Düzenli egzersiz, kas kütlesinin korunmasına yardımcı olur. Bu da, kaşeksi riskini azaltır.
- Yetersiz beslenmeden korunma: Yetersiz beslenme, kaşeksi için önemli bir risk faktörüdür. Bu nedenle, yetersiz beslenmeden korunmak için, yeterli ve dengeli beslenmek önemlidir.
Kaşeksi Sonuçları
Kaşeksi, hem fiziksel hem de psikolojik olarak bireyi olumsuz etkileyen bir hastalıktır. Kaşeksi hastalarında, kas kaybı, güçsüzlük, yorgunluk, enfeksiyon