Kip Nedir

Kip Nedir?

Kip, dilbilgisinde bir fiilin kök veya gövdesinin zaman, yargı veya niyete göre girdiği geçici kalıptır. Kip, bir fiilin haber veya dilek kipi eklerinden birini almış hâlidir. Kip halindeki bir fiilde şahıs eki olmak zorunda değildir. Şahıs eki almamış kipler genellikle ilgili fiilin 3. tekil şahıs çekimi ile aynıdır:

* Gelmek: Geliyor, gelir, gelecek, gel, gelsin
* Gitmek: Gidiyor, gider, gidecek, git, gitsin
* Yemek: Yiyor, yer, yiyecek, ye, yesin

Kip Türleri

Türkçede kipler, haber kipleri ve dilek kipleri olmak üzere iki ana gruba ayrılır.

Haber Kipleri

Haber kipleri, fiilin gerçekleşip gerçekleşmediğini, gerçekleşmesinin kesin olup olmadığını, gerçekleşmesinin olası veya gerekli olup olmadığını ifade eder. Haber kipleri altı tanedir:

• Şimdiki zaman: Fiilin gerçekleştiği anda veya şimdiki zamanda gerçekleşmekte olan eylemi ifade eder.

* Ben çalışıyorum.
* Sen yürüyorsun.
* O konuşuyor.
* Biz oynuyoruz.
* Siz okuyorsunuz.
* Onlar dinliyor.

• Geçmiş zaman: Fiilin geçmişte gerçekleştiğini ifade eder.

* Ben çalıştım.
* Sen yürüdün.
* O konuştu.
* Biz oynadık.
* Siz okudunuz.
* Onlar dinlediler.

• Gelecek zaman: Fiilin gelecekte gerçekleşeceğini ifade eder.

* Ben çalışacağım.
* Sen yürüyeceksin.
* O konuşacak.
* Biz oynayacağız.
* Siz okuyacaksınız.
* Onlar dinleyecekler.

• Gereklilik kipi: Fiilin yapılması gerektiğini ifade eder.

* Ben çalışmak zorundayım.
* Sen yürümek zorundasın.
* O konuşmak zorunda.
* Biz oynamak zorundayız.
* Siz okumak zorundasınız.
* Onlar dinlemek zorundalar.

• İmkânsızlık kipi: Fiilin gerçekleşmesinin mümkün olmadığını ifade eder.

* Ben çalışmak mümkün değil.
* Sen yürümek mümkün değil.
* O konuşmak mümkün değil.
* Biz oynamak mümkün değil.
* Siz okumak mümkün değil.
* Onlar dinlemek mümkün değil.

• Kuşku kipi: Fiilin gerçekleşip gerçekleşmediğinin kesin olarak bilinmediğini ifade eder.

* Ben çalışıyor muyum?
* Sen yürüyor musun?
* O konuşuyor mu?
* Biz oynuyor muyuz?
* Siz okuyor musunuz?
* Onlar dinliyor mu?

Dilekler ve İsteklerin İfadesinde Kullanılan Kipler

Dilek kipleri, fiilin gerçekleşmesini istek, rica, emir veya şarta bağlamak için kullanılır. Dilek kipleri beş tanedir:

• Emir kipi: Fiilin yapılmasını istek veya rica olarak ifade eder.

* Çalış!
* Yürü!
* Konuş!
* Oyna!
* Oku!
* Dinle!

• İsteme kipi: Fiilin yapılmasını istek veya rica olarak ifade eder, ancak daha kibar bir şekilde.

* Çalışmanızı rica ederim.
* Yürümenizi rica ederim.
* Konuşmanızı rica ederim.
* Oynamanızı rica ederim.
* Okumanızı rica ederim.
* Dinlemenizi rica ederim.

• Şart kipi: Fiilin gerçekleşmesinin bir şarta bağlı olduğunu ifade eder.

* Çalışırsan başarılı olursun.
* Yürürsen yorgun düşersin.
* Konuşursan herkes seni dinler.
* Oynaşırsan eğlenirsin.
* Okurssan bilgili olursun.
* Dinlersen anlayabilirsin.

• Gereklilik kipi: Fiilin yapılmasının gerekli olduğunu ifade eder, ancak daha kibar bir şekilde.

* Çalışmanız gerekir.
* Yürümeniz gerekir.
* Konuşmanız gerekir.
* Oynamanız gerekir.
* Okumanız gerekir.
* Dinlemeniz gerekir.

Kiplerin Kullanım Alanları

Kipler, cümlelerin anlamını ve yapısını belirleyen önemli unsur