Kısa Devre Nedir?
Kısa devre, bir elektrik devresinde, farklı gerilimli iki ya da daha fazla noktanın, bağıl olarak düşük bir empedans üzerinden kaza veya kasıt ile birbirine değmesine denir. Başka bir deyişle kısa devre; elektrik devresinde, devre akımının alıcıdan geçmeden kısa yoldan devresini tamamlaması durumudur.
Kısa devrenin meydana gelmesi için, iki iletkenin birbirine temas etmesi gerekir. Bu temas, kablo izolasyonunun hasar görmesi, iki iletkenin birbirine sürtünmesi veya kasıtlı olarak yapılması gibi nedenlerle gerçekleşebilir.
Kısa Devrenin Nedenleri
Kısa devrenin başlıca nedenleri şunlardır:
- Kablo izolasyonunun hasar görmesi: Kablo izolasyonu, kabloyu dış etkenlerden korumak için kullanılır. Kablo izolasyonunun hasar görmesi durumunda, iletkenler birbirine temas edebilir ve kısa devre meydana gelebilir. Kablo izolasyonunun hasar görmesi, aşağıdaki nedenlerden kaynaklanabilir:
- Kabloların yıpranması
- Kabloların yanlış bağlanması
- Kablolara darbe gelmesi
- Kabloların aşırı ısınması
- İki iletkenin birbirine sürtünmesi: İki iletken birbirine sürtünerek temas edebilir ve kısa devre meydana gelebilir. Bu durum, aşağıdaki durumlarda meydana gelebilir:
- Kabloların birbirine sıkışması
- Kabloların birbirine dolanması
- Kabloların aşırı ısınması
- Kasdî kısa devre: Kısa devre, kasıtlı olarak da yapılabilir. Bu durum, aşağıdaki durumlarda meydana gelebilir:
- Elektrik enerjisini kesmek için
- Elektrikli bir cihazı bozmak için
- Elektrik çarpması riskini yaratmak için
Kısa Devrenin Zararları
Kısa devre, elektrik sistemlerine ciddi zararlar verebilir. Kısa devrenin başlıca zararları şunlardır:
- Aşırı akım: Kısa devre durumunda, devreden çok yüksek bir akım geçer. Bu durum, devre elemanlarının aşırı ısınmasına ve zarar görmesine neden olabilir.
- Yangın: Kısa devre durumunda, devre elemanları aşırı ısınarak yangına neden olabilir.
- Elektrik çarpması: Kısa devre durumunda, elektrik çarpması riski artar.
- Elektrik kesintisi: Kısa devre, elektrik şebekesinde kesintiye neden olabilir.
Kısa Devrenin Önlenmesi
Kısa devrenin önlenmesi için, aşağıdaki önlemler alınabilir:
- Kablo izolasyonlarının sağlam olduğundan emin olunmalıdır.
- Kablolar birbirine sıkışmayacak, dolmayacak ve aşırı ısınmayacak şekilde bağlanmalıdır.
- Elektrikli cihazlar ve devreler, kullanım talimatlarına uygun olarak kullanılmalıdır.
- Elektrik sistemlerinde, kısa devreyi önlemek için gerekli koruma cihazları kullanılmalıdır.
Kısa Devrenin Belirtileri
Kısa devrenin başlıca belirtileri şunlardır:
- Ani ışık sönmesi
- Aşırı ısınma
- Yangın
- Elektrik çarpması
Kısa devrenin belirtileri görüldüğü takdirde, elektrik devresinin enerjisi kesilmeli ve kısa devrenin neden olduğu arıza giderilmelidir.
Kısa Devrenin Önlenmesi İçin Kullanılan Koruma Cihazları
Kısa devrenin önlenmesi için kullanılan koruma cihazları şunlardır:
- Sigorta: Sigorta, elektrik devresinde aşırı akım meydana geldiğinde devreyi kesen bir cihazdır.
- Otomatik sigorta: Otomatik sigorta, sigortanın bir gelişmiş versiyonudur. Otomatik sigorta, aşırı akım meydana geldiğinde devreyi keser ve ardından devreyi tekrar açabilir.
- Aşırı akım rölesi: Aşırı akım rölesi, elektrik devresinde aşırı akım meydana geldiğinde devreyi kesen bir cihazdır. Aşırı akım rölesi, sigortadan farklı olarak, devreyi otomatik olarak tekrar açamaz.
Bu koruma cihazları, elektrik sistemlerinde kısa devrenin meydana gelmesini ve olası zararları önlemek için kullanılır.