Kabızlık (Konstipasyon) Nedir?
Kabızlık, bağırsak hareketlerinin normalden az olması ve dışkılama zorluğu olarak tanımlanır. Haftada üçten az bağırsak hareketi olması, dışkının sert ve kuru olması, dışkılama sırasında ağrı ve ıkınma ihtiyacı olması, dışkının tam boşalmaması gibi belirtiler kabızlığa işaret edebilir.
Kabızlığın Belirtileri Nelerdir?
Kabızlığın en yaygın belirtileri şunlardır:
- Haftada üçten az bağırsak hareketi
- Sert ve kuru dışkı
- Dışkılama sırasında ağrı ve ıkınma ihtiyacı
- Dışkının tam boşalmaması
- Karın ağrısı
- Gaz
- Şişkinlik
Kabızlığa Ne Sebep Olur?
Kabızlığın birçok nedeni olabilir. Bunlar arasında:
- Yetersiz lif alımı
- Yetersiz sıvı alımı
- Hareketsiz yaşam tarzı
- Stres
- Bazı ilaçlar (örneğin, antidepresanlar, ağrı kesiciler, tansiyon ilaçları)
- Bazı hastalıklar (örneğin, hipotiroidizm, Parkinson hastalığı, multipl skleroz)
- Kolon kanseri veya diğer bağırsak hastalıkları
- Bağırsak tıkanıklığı
Kabızlık Nasıl Tedavi Edilir?
Kabızlığın tedavisi, nedenine bağlı olarak değişir.
Lif ve sıvı alımı artırmak
Lif ve sıvı alımı, kabızlığın en etkili tedavisidir. Lif, dışkının hacmini ve yumuşaklığını artırarak dışkılamayı kolaylaştırır. Sıvı, dışkının bağırsaklardan geçişini hızlandırır.
Lif içeriği yüksek olan besinler şunlardır:
- Meyveler (örneğin, elma, erik, armut, muz)
- Sebzeler (örneğin, enginar, brokoli, lahana, ıspanak)
- Tam tahıllar (örneğin, yulaf ezmesi, esmer pirinç, bulgur)
Sıvı içeriği yüksek olan besinler şunlardır:
- Su
- Meyve suları
- Sebze suları
- Çorbalar
Hareketli yaşam tarzı sürdürmek
Düzenli egzersiz yapmak, bağırsak hareketlerini artırmaya yardımcı olur. Günde en az 30 dakika orta düzeyde egzersiz yapmak önerilir.
Stresi azaltmak
Stres, kabızlığa neden olabilir. Stresi azaltmak için yoga, meditasyon gibi rahatlama teknikleri kullanılabilir.
İlaçlar kullanmak
Lif ve sıvı alımı artırmak, hareketli yaşam tarzı sürdürmek ve stresi azaltmak gibi önlemlere rağmen kabızlık devam ediyorsa, doktor tarafından reçete edilen ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar, dışkının yumuşamasını sağlayarak dışkılamayı kolaylaştırır.
Kabızlığın Önlenmesi
Kabızlığın önlenmesi için şu önlemler alınabilir:
- Günde en az 25 gram lif almak
- Günde en az 8 bardak su içmek
- Düzenli egzersiz yapmak
- Stresi azaltmak
Kabızlığın Komplikasyonları
Kabızlık, bazı durumlarda aşağıdaki komplikasyonlara neden olabilir:
- Anal fissür (makat çatlağı)
- Anal hematom (makat kanaması)
- Anal prolapsus (makat sarkması)
- Kolon kanseri
Kabızlıkta Ne Yapmamalı?
Kabızlıkta şu durumlarda doktora başvurmak gerekir:
- Kabızlık 2 haftadan uzun sürerse
- Kabızlık ile birlikte kanama, ateş, karın ağrısı gibi belirtiler görülürse
- Kabızlık, hamilelik, emzirme, menopoz gibi dönemlerde ortaya çıkarsa
- Kabızlık, daha önceden geçirilmiş kolon kanseri veya diğer bağırsak hastalıkları gibi sağlık sorunlarının bir sonucuysa
Sonuç olarak, kabızlık, bağırsak hareketlerinin normalden az olması ve dışkılama zorluğu olarak tanımlanan yaygın bir sağlık sorunudur. Kabızlık, lif ve sıvı alımı artırmak, hareketli yaşam tarzı sürdürmek ve stresi azaltmak gibi önlemlerle önlenebilir. Kabızlık, 2 haftadan uzun sürerse veya yukarıda bahsedilen belirtilerle birlikte görülürse doktora başvurmak gerekir.