Manevi Tazminat Nedir?
Manevi tazminat, hukuka aykırı bir eylem veya işlem nedeniyle kişilik haklarına saldırıya uğrayan kişinin, bu saldırı sonucunda duyduğu acı, elem, keder gibi duyguları hafifletmek ve dindirebilmek için mahkemeden talep ettiği maddi olmayan bir tazminat türüdür.
Manevi tazminat, maddi zararın tazmini niteliğini taşımaz. Bu tazminatın amacı; kişilik haklarına yöneltilen saldırı sonucunda, saldırıya uğrayanın manevi zararını, çektiği üzüntüyü ve uğradığı ruhsal sarsıntıyı gidermeye yardımcı olacak ruhsal tatmin yoludur.
Manevi Tazminat Türleri
Manevi tazminat, maddi tazminat gibi, zarar görenin talebi doğrultusunda belirlenir. Ancak, manevi tazminat, maddi tazminata göre daha geniş bir kapsama sahiptir. Manevi tazminat, kişilik haklarına yöneltilen her türlü saldırı sonucunda talep edilebilir.
Manevi tazminat türleri, zarar görenin kişilik haklarına yönelik saldırının niteliğine göre farklılık gösterir. Bu kapsamda, manevi tazminat türleri şu şekilde sıralanabilir:
- Şahsiyet hakkının zedelenmesi nedeniyle manevi tazminat: Şahsiyet hakkı, kişinin toplum içinde saygınlığını, onurunu, şerefini ve namusunu koruma hakkıdır. Şahsiyet hakkının zedelenmesi nedeniyle manevi tazminat talep edilebilmesi için, saldırının kişilik haklarına yönelik olması ve bu saldırının haksız olması gerekir.
- Özel hayatın gizliliğinin ihlali nedeniyle manevi tazminat: Özel hayatın gizliliği, kişinin özel yaşamının, sırlarının ve kişisel verilerinin korunması hakkıdır. Özel hayatın gizliliğinin ihlali nedeniyle manevi tazminat talep edilebilmesi için, saldırının özel hayata yönelik olması ve bu saldırının haksız olması gerekir.
- Aile hayatına saygı hakkının ihlali nedeniyle manevi tazminat: Aile hayatına saygı hakkı, kişinin aile yaşamının, mahremiyetinin ve aile ilişkilerinin korunması hakkıdır. Aile hayatına saygı hakkının ihlali nedeniyle manevi tazminat talep edilebilmesi için, saldırının aile hayatına yönelik olması ve bu saldırının haksız olması gerekir.
- Sağlığın bozulması nedeniyle manevi tazminat: Kişinin sağlığının bozulması, kişilik haklarına yönelik bir saldırı olarak kabul edilir. Bu nedenle, sağlığın bozulması nedeniyle manevi tazminat talep edilebilmektedir.
- Ölüm nedeniyle manevi tazminat: Bir kişinin ölümü, ölen kişinin yakınları için büyük bir acıdır. Bu acıyı hafifletmek ve yakınlarına manevi bir destek sağlamak amacıyla, ölüm nedeniyle manevi tazminat talep edilebilmektedir.
Manevi Tazminat Talebinde Bulunma Şartları
Manevi tazminat talebinde bulunabilmek için, aşağıdaki şartların sağlanması gerekir:
- Hukukumuza aykırı bir eylem veya işlem olması gerekir.
- Kişilik haklarına yönelik bir saldırı olması gerekir.
- Saldırının haksız olması gerekir.
- Saldırının doğrudan zarar görene yönelik olması gerekir.
- Saldırının zarar görenin kişilik haklarını ihlal etmesi gerekir.
Manevi Tazminat Miktarının Belirlenmesi
Manevi tazminat miktarı, her somut olayda farklı olarak belirlenir. Manevi tazminat miktarının belirlenmesinde, aşağıdaki faktörler dikkate alınır:
- Saldırının niteliği ve ağırlığı
- Saldırının zarar görenin kişilik haklarına etkisi
- Zarar görenin sosyal ve ekonomik durumu
- Saldırıyı gerçekleştiren kişinin kusur oranı
Manevi tazminat miktarı, hakimin takdir yetkisi kapsamında belirlenir. Bu nedenle, manevi tazminat miktarı, her somut olayda farklı olarak belirlenebilir.
Manevi Tazminat Davaları
Manevi tazminat davaları, hukuk mahkemelerinde görülür. Manevi tazminat davası açabilmek için, öncelikle bir avukata başvurulması gerekir. Avukat, manevi tazminat davasının açılması için gerekli olan tüm işlemleri yürütür.
Manevi tazminat davasında, davacı, haksız fiilin gerçekleştiğini, bu fiilin kişilik haklarına yönelik olduğunu, fiilin haksız olduğunu ve bu fiilin kendisine manevi zarar verdiğini ispatlamak zorundadır.
Davalı, davacının iddialarını ispatlayamazsa, manevi tazminat ödemeye mahkum edilir.
Manevi Tazminatın Ödenmesi
Manevi tazminat, davalı tarafından davacıya doğrudan öden