Maturidilik Nedir?
Maturidilik, Ebû Mansûr el-Mâtürîdî (872-944) tarafından kurulan, Hanefî mezhebinin görüşlerini benimseyen, akıl ve nakilden yola çıkarak İslam’ın temel inanç esaslarını açıklayan bir itikad mezhebidir.
Matüridîlik, İslam dünyasının önemli bir bölümünde yaygındır. Türkiye, Afganistan, Pakistan, Hindistan, Orta Asya ülkeleri ve Balkanlar’da önemli bir takipçi kitlesi vardır.
Maturidiliğin Temel Esasları
Maturidiliğin temel esasları şu şekilde sıralanabilir:
- Akıl ve nakil birlikteliği: Maturidîler, akıl ve naklin birlikteliğine inanırlar. Onlara göre, akıl ve nakil birbirini destekleyen iki kaynaktır. Akıl, nakil ile desteklenmeyen konularda bir hüküm veremez. Nakil ise akıl ile çelişmez.
- Vahdet-i Vücud: Maturidîler, Vahdet-i Vücud anlayışına karşı çıkarlar. Onlara göre, Allah’ın varlığı, sıfatları ve fiilleri birbirinden ayrıdır. Allah, varlık bakımından tektir, ancak sıfatları ve fiilleri bakımından çoktur.
- Cüz’i irade: Maturidîler, cüz’i iradeye inanırlar. Onlara göre, insanlarda kendi iradeleri vardır. İnsanlar, yaptıkları işlerin sorumluluğunu taşırlar.
- İslam’ın şartlarını kabul etmek: Maturidîler, İslam’ın şartlarının tamamını kabul ederler. Onlara göre, İslam’ın şartlarına inanan ve bunları yerine getiren kişi Müslümandır.
Maturidiliğin Akıl ve Nakil İlişkisi Üzerindeki Görüşleri
Maturidiîler, akıl ve naklin birlikteliğine inanırlar. Onlara göre, akıl ve nakil birbirini destekleyen iki kaynaktır. Akıl, nakil ile desteklenmeyen konularda bir hüküm veremez. Nakil ise akıl ile çelişmez.
Maturidiîler, aklın, Allah’ın varlığını, birliğini, adaletini ve diğer temel inanç esaslarını kavramada önemli bir rol oynadığına inanırlar. Akıl, bu inanç esaslarını kavramak için gerekli olan ön bilgileri sağlar. Örneğin, akıl, Allah’ın varlığını ve birliğini kavramak için gerekli olan “neden” ve “sebep” kavramlarını kavramaya yardımcı olur.
Ancak, akıl, nakil ile desteklenmediği takdirde tek başına bir hüküm veremez. Örneğin, akıl, cennet ve cehennemin varlığını kavramak için yeterli değildir. Bu konuda, akıl, nakil ile desteklenmelidir.
Maturidiîler, naklin, aklın eksikliklerini tamamlayan bir kaynak olduğuna inanırlar. Nakil, akıl ile çelişmeyen konularda bir hüküm verir. Örneğin, nakil, cennet ve cehennemin varlığını ve özelliklerini bildirmektedir.
Maturidiliğin Vahdet-i Vücud Anlayışı Üzerindeki Görüşleri
Maturidiîler, Vahdet-i Vücud anlayışına karşı çıkarlar. Onlara göre, Allah’ın varlığı, sıfatları ve fiilleri birbirinden ayrıdır. Allah, varlık bakımından tektir, ancak sıfatları ve fiilleri bakımından çoktur.
Maturidiîler, Vahdet-i Vücud anlayışının Allah’ın sıfatları ve fiilleri hakkında yanlış bir anlayışa yol açtığını savunurlar. Onlara göre, Vahdet-i Vücud anlayışına göre, Allah’ın sıfatları ve fiilleri, Allah’ın varlığından ayrı değildir. Bu ise, Allah’ın sıfatları ve fiillerinin Allah’ın varlığından daha az önemli olduğu anlamına gelir.
Maturidiîler, Allah’ın sıfatları ve fiillerinin, Allah’ın varlığının birer yansıması olduğunu savunurlar. Onlara göre, Allah’ın sıfatları ve fiilleri, Allah’ın varlığını tamamlayan ve onu daha iyi anlamamıza yardımcı olan unsurlardır.
Maturidiliğin Cüz’i İrade Üzerindeki Görüşleri
Maturidiîler, cüz’i iradeye inanırlar. Onlara göre, insanlarda kendi iradeleri vardır. İnsanlar, yaptıkları işlerin sorumluluğunu taşırlar.
Maturidiîler, cüz’i iradenin, Allah’ın kudretinden bağımsız olmadığını savunurlar. Onlara göre,