Mobbing nedir?
Mobbing, bir veya birden fazla kişinin, bir başka kişiyi veya grubu sistematik olarak hedef alarak, psikolojik baskı, yıldırma veya taciz etmesine verilen addır. Mobbing, genellikle işyerinde görülen bir durum olmakla birlikte, eğitim kurumlarında, spor kulüplerinde, sosyal gruplarda ve hatta aile içinde de ortaya çıkabilir.
Mobbing, mağdurun çalışma motivasyonunu, sağlığını ve sosyal yaşamını olumsuz yönde etkileyen ciddi bir sorundur. Mobbinge maruz kalan kişilerde, depresyon, kaygı, stres, uykusuzluk, iş verimliliğinde azalma, işyerine gitmekten kaçınma, sosyal izolasyon gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Mobbing, mağdurun iş yerinden ayrılmasına veya hatta intihar girişimine kadar varan sonuçlara yol açabilir.
Mobbingin türleri
Mobbing, fiziksel ve psikolojik olmak üzere iki ana gruba ayrılabilir.
Fiziksel mobbing: İşyerinde, okulda, spor kulübünde veya diğer sosyal ortamlarda, mağdura yönelik fiziksel şiddet veya zorbalık eylemleridir. Fiziksel mobbinge örnek olarak, mağdurun darp edilmesi, fiziksel olarak tehdit edilmesi, eşyalarının tahrip edilmesi veya sabote edilmesi verilebilir.
Psikolojik mobbing: Mağdura yönelik sözlü, yazılı veya davranışsal olarak yapılan baskı, taciz veya yıldırma eylemleridir. Psikolojik mobbinge örnek olarak, mağdurun aşağılanması, dışlanması, tehdit edilmesi, iş yükünün aşırı derecede artırılması, adil olmayan performans değerlendirmeleri yapılması verilebilir.
Mobbing, mağdura yönelik olan davranışların niteliğine göre de sınıflandırılabilir.
İşe ilişkin mobbing: Mağdura yönelik olan davranışların iş ile ilgili olmasıdır. Bu tür mobbinge örnek olarak, mağdurun iş yükünün aşırı derecede artırılması, görevlerinin değiştirilmesi, terfi ettirilmemesi, işyerinde izole edilmesi verilebilir.
Kişisel mobbing: Mağdura yönelik olan davranışların kişisel olmasıdır. Bu tür mobbinge örnek olarak, mağdurun dışlanması, aşağılanması, alay edilmesi, cinsel taciz edilmesi verilebilir.
Mobbingin nedenleri
Mobbingin nedenleri çeşitlidir. Mobbinge neden olan faktörler arasında, şunlar sayılabilir:
- İşyerinde rekabet ortamının artması
- İşyerinde hiyerarşik yapının katı olması
- İşyerinde iletişim eksikliği
- İşyerinde adaletsizlik ve ayrımcılık
- İşyerinde iş güvenliğinin olmaması
- İşyerinde stres ve baskının artması
Mobbingin etkileri
Mobbing, mağdurun çalışma motivasyonunu, sağlığını ve sosyal yaşamını olumsuz yönde etkileyen ciddi bir sorundur. Mobbinge maruz kalan kişilerde, şunlar gibi sorunlar ortaya çıkabilir:
- Depresyon
- Kaygı
- Stres
- Uykusuzluk
- İş verimliliğinde azalma
- İşyerine gitmekten kaçınma
- Sosyal izolasyon
- İş yerinden ayrılma
- İntihar girişimi
Mobbinge karşı mücadele
Mobbinge karşı mücadele etmek için, işverenlerin ve çalışanların bilinçlendirilmesi önemlidir. İşverenler, mobbingin önlenmesi için gerekli önlemleri almalıdır. İşçiler ise, mobbinge maruz kaldıklarında, haklarından haberdar olmalı ve gerekli önlemleri almalıdır.
Mobbinge karşı mücadele için, şunlar yapılabilir:
- İşyerlerinde mobbingle mücadele politikaları geliştirilmeli ve bu politikalar çalışanlara duyurulmalıdır.
- İşyerlerinde mobbingle mücadele konusunda eğitimler verilmeli ve çalışanların mobbing konusunda bilinçlendirilmesi sağlanmalıdır.
- Mobbinge maruz kalan çalışanların, destek almaları için gerekli olanaklar sağlanmalıdır.
Mobbinge maruz kalanların hakları
Mobbinge maruz kalan çalışanlar, yasal olarak çeşitli haklara sahiptir. Mobbinge maruz kalan çalışanlar, şunları yapabilir:
- İşverene şikayette bulunabilirler.
- İşvereni, mobbingi sonlandırmaya zorlamak için dava açabilirler.
- Maddi ve manevi tazminat talep edebilirler.
Mobbinge maruz kalan çalışanlar, haklarından haberdar olmalı ve gerekli önlemleri almalıdır.
Mobbinge maruz kalanların yapması gerekenler
Mobbinge maruz kalan çalışanlar, şunları yapmalı:
- Mobbingi kanıtlamak için, mobbinge ilişkin olayların tarihlerini, saatlerini, yerlerini ve tanıklarını kaydetmelidir.