Nakşi Nedir?
Nakşi, Arapça kökenli bir kelime olup, “nakış yapan” anlamına gelir. Tasavvufta ise, “müridin, kendisini mürşidi ile yüz yüze gelmiş varsayıp ondan feyiz aldığını (ondan metafizik anlamda güç aldığını ya da nûrlandığını) zihninde canlandırması” anlamına gelir.
Nakşibendilik
Nakşibendilik, Sünni İslam dini tarikatı olup, Muhammed Bahauddin Şah-ı Nakşibendi’nin isim babası olduğu bir tarikattır. Tarikatın kurucusu Abdulhalik Gücdevani’dir. Gücdevani, 11. yüzyılda Orta Asya’da yaşamış bir sufidir. Gücdevani, tasavvuf yolunu halka açık hale getiren ve tasavvuf eğitimini sistematikleştiren bir sufidir.
Nakşibendilik, dört temel esasa dayanır:
- Şeriat: Nakşibendilikte, şeriat kurallarına tam olarak uyulması esastır.
- Tarikat: Nakşibendilikte, tasavvuf yolunun mürşid-mürid ilişkisi içinde öğretilmesi esastır.
- Hakikat: Nakşibendilikte, Allah’ın birliğine (tevhid) ulaşmak esastır.
- Mersiye: Nakşibendilikte, Hz. Peygamber’e ve onun yolunu takip edenlere bağlılık esastır.
Nakşibendilik, dünyanın en yaygın tasavvuf tarikatlarından biridir. Türkiye, Orta Asya, Balkanlar, Kuzey Afrika ve Hindistan gibi bölgelerde yaygındır.
Nakşibendiliğin Tarihçesi
Nakşibendilik, 11. yüzyılda Orta Asya’da ortaya çıkmıştır. Tarikatın kurucusu Abdulhalik Gücdevani’dir. Gücdevani, 11. yüzyılda Harezm bölgesinde yaşamış bir sufidir. Gücdevani, tasavvuf yolunu halka açık hale getiren ve tasavvuf eğitimini sistematikleştiren bir sufidir.
Gücdevani’nin ölümünden sonra tarikat, onun halifeleri tarafından devam ettirilmiştir. Nakşibendilik, 14. yüzyılda Muhammed Bahauddin Şah-ı Nakşibendi tarafından sistemleştirilmiştir. Şah-ı Nakşibendi, tarikatın dört temel esasını ortaya koymuştur.
Nakşibendilik, 15. yüzyılda Anadolu’ya gelmiştir. Anadolu’da Nakşibendilik, özellikle Mevlevilik ve Bektaşilik gibi diğer tasavvuf tarikatları ile etkileşime girmiştir.
Nakşibendilik, Osmanlı İmparatorluğu döneminde de yaygın olarak yayılmıştır. Nakşibendi tarikatı, Osmanlı İmparatorluğu’nun siyasi ve kültürel hayatında önemli bir rol oynamıştır.
Nakşibendilik’in Türkiye’deki Yayılımı
Nakşibendilik, Türkiye’de en yaygın tasavvuf tarikatlarından biridir. Türkiye’de Nakşibendi tarikatının birçok kolu bulunmaktadır. Bu kollar arasında en yaygın olanları ise, Hakkâri-Şırnak Nakşileri, Molla Nasreddin Nakşileri, Bediüzzaman Said Nursi Nakşileri ve Mehmet Zahid Kotku Nakşileri‘dir.
Hakkâri-Şırnak Nakşileri, Türkiye’nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yaygın olan bir koldur. Bu kol, 18. yüzyılda Hakkâri’de yaşamış olan Şeyh Muhammed Emin’in kurduğu bir koldur.
Molla Nasreddin Nakşileri, Türkiye’nin Doğu Anadolu bölgesinde yaygın olan bir koldur. Bu kol, 19. yüzyılda Erzurum’da yaşamış olan Molla Nasreddin’in kurduğu bir koldur.
Bediüzzaman Said Nursi Nakşileri, Türkiye’nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yaygın olan bir koldur. Bu kol, 20. yüzyılda Bediüzzaman Said Nursi’nin kurduğu bir koldur.
Mehmet Zahid Kotku Nakşileri, Türkiye’nin Marmara bölgesinde yaygın olan bir koldur. Bu kol, 20. yüzyılda Mehmet Zahid Kotku’nun kurduğu bir koldur.
Nakşibendilik’in Felsefesi
Nakşibendilik, tasavvuf yolunu halka açık hale getiren bir tarikattır. Nakşibendilikte, tasavvuf eğitiminin sistematikleştirilmesi ve şeriat kurallarına uyulması esastır.
Nakşibendilik’in felsefesi, Allah