Neseb Nedir?
Neseb, Arapça kökenli bir kelimedir. Sözlükte “soy, sop, köken, asıl” gibi anlamlara gelir. Fıkıhta ise, “kan bağına dayanan akrabalık bağı” anlamına gelir.
Neseb, dar anlamda çocukla anne ve babası arasındaki soy bağını ifade eder. Geniş anlamda ise, kişiyle usulü (annesi-babası, nineleri-dedeleri) arasındaki soy bağını ifade eder.
Neseb Hısımlığı
Neseb hısımlığı, kan bağına dayanan akrabalık bağıdır. Bu bağın temeli, doğumdur. Neseb hısımlığı, usul ve fürü olarak ikiye ayrılır.
- Usul: Anne, baba, dede, nine gibi, kişinin kendisinden önce gelen atalarıdır.
- Fürü: Çocuk, torun, torun çocuğu gibi, kişinin kendisinden sonra gelen çocuklarıdır.
Neseb hısımlığı, hukuki ve sosyal açıdan önemli bir yere sahiptir. Bu bağın varlığı, birçok hukuki ilişkiyi doğurur. Örneğin, nesep hısımlığı, miras, nafaka, velayet, evlenme gibi konularda önemli rol oynar.
Neseb Türleri
Neseb, doğuştan gelen ve sonradan kazanılan olmak üzere iki türde incelenir.
- Doğuştan Gelen Neseb: Evlilik içinde veya evlilik dışında, anne karnında iken gerçekleşen gebelikten doğan çocuk ile babası arasında kurulan nesep bağıdır. Bu nesep bağı, çocuğun doğumuyla birlikte kesinleşir.
- Sonradan Kazanılan Neseb: Evlilik yoluyla veya evlat edinme yoluyla kurulan nesep bağıdır.
Evlilik Yoluyla Gelen Neseb
Evlilik yoluyla gelen nesep bağı, evlilik içinde doğan çocuklar ile anne ve babaları arasında kurulan nesep bağıdır. Bu nesep bağı, çocuğun doğumuyla birlikte kesinleşir. Evlilik içinde doğan çocuk, babanın soyuna mensup olur ve babanın soyadını alır.
Evlat Edinme Yoluyla Gelen Neseb
Evlat edinme yoluyla gelen nesep bağı, evlat edinen kişi ile evlat edinilen kişi arasında kurulan nesep bağıdır. Evlat edinme, kan bağına dayanan akrabalık bağını ortadan kaldırır ve evlat edinilen kişi, evlat edinen kişinin soyuna mensup olur.
Neseb Hısımlığının Hukuki Sonuçları
Neseb hısımlığı, hukuki açıdan önemli sonuçlar doğurur. Bu sonuçlardan bazıları şunlardır:
- Miras: Miras, kişinin ölümünden sonra geride kalan mallarının, kanuni mirasçılarına geçmesidir. Neseb hısımlığı, mirasçılık için en önemli kriterlerden biridir. Neseb hısımlığı bulunan kişiler, mirasçı olarak kabul edilir.
- Nafaka: Nafaka, bir kimsenin temel ihtiyaçlarını karşılamak için, başka bir kimseden aldığı maddi yardımdır. Neseb hısımlığı, nafaka hakkı için de önemli bir kriterdir. Neseb hısımlığı bulunan kişiler, birbirlerine nafaka verebilirler.
- Velayet: Velayet, bir çocuğun bakımını, eğitim ve öğretimini, temsilini ve malvarlığını yönetmesini kapsayan bir haktır. Neseb hısımlığı, velayet hakkı için de önemli bir kriterdir. Neseb hısımlığı bulunan kişiler, birbirlerinin çocuklarının velayetini talep edebilirler.
- Evlenme: Evlenme, bir erkek ile bir kadının, aile kurmak amacıyla bir araya gelmesidir. Neseb hısımlığı, evlenme için bazı kısıtlamalara neden olur. Örneğin, nesep hısımlığı bulunan kişiler, birbirleriyle evlenemezler.
Neseb Hısımlığının Sosyal Sonuçları
Neseb hısımlığı, sosyal açıdan da önemli bir yere sahiptir. Bu bağın varlığı, kişiler arasında birlik ve beraberlik duygusunu güçlendirir. Neseb hısımlığı bulunan kişiler, birbirlerine karşı sorumluluk ve dayanışma duygusu hissederler.
Neseb hısımlığı, toplumda önemli bir yere sahip olan bir kavramdır. Bu bağın varlığı, hukuki ve sosyal açıdan birçok önemli sonucu doğurur.