Opsiyon Nedir?
Opsiyon, Latince bir terim olup tercih, seçim anlamına gelmektedir. Finans dünyasında opsiyon sözleşmeleri, herhangi bir varlığı belirli bir vadede ya da vadeye kadar belirli bir miktarda, belirli bir fiyattan alma ya da satma hakkı veren sözleşmelerdir.
Opsiyon sözleşmeleri, iki taraf arasında yapılan bir anlaşmadır. Opsiyon sözleşmesinin alıcısına, sözleşmenin vadesinde dayanak varlığı belirli bir fiyattan alma ya da satma hakkı verilir. Opsiyon sözleşmesinin satıcısı ise, alıcıya bu hakkı vermek karşılığında bir prim alır.
Opsiyon sözleşmeleri, iki temel tipe ayrılır:
- Call opsiyonu: Call opsiyonu, alıcısına dayanak varlığı belirli bir fiyattan alma hakkı verir.
- Put opsiyonu: Put opsiyonu, alıcısına dayanak varlığı belirli bir fiyattan satma hakkı verir.
Call Opsiyonu
Call opsiyonu, alıcısına dayanak varlığı belirli bir fiyattan alma hakkı verir. Örneğin, bir hisse senedi için 100 TL’lik call opsiyonu satın alan bir yatırımcı, sözleşmenin vadesinde hisse senedinin fiyatı 100 TL’nin altındaysa, hisse senedinin 100 TL’den alabilme hakkına sahiptir. Eğer hisse senedinin fiyatı 100 TL’nin üzerindeyse, yatırımcı opsiyonu kullanmak yerine piyasadan daha ucuza hisse senedi satın alabilir.
Call opsiyonu, dayanak varlığın fiyatının yükselmesini bekleyen yatırımcılar tarafından kullanılır. Bu yatırımcılar, dayanak varlığın fiyatının yükselmesi durumunda opsiyonu kullanarak kar elde edebilirler.
Put Opsiyonu
Put opsiyonu, alıcısına dayanak varlığı belirli bir fiyattan satma hakkı verir. Örneğin, bir hisse senedi için 100 TL’lik put opsiyonu satın alan bir yatırımcı, sözleşmenin vadesinde hisse senedinin fiyatı 100 TL’nin üzerindeyse, hisse senedinin 100 TL’den satabilme hakkına sahiptir. Eğer hisse senedinin fiyatı 100 TL’nin altındaysa, yatırımcı opsiyonu kullanmak yerine piyasadan daha pahalıya hisse senedi satabilir.
Put opsiyonu, dayanak varlığın fiyatının düşmesini bekleyen yatırımcılar tarafından kullanılır. Bu yatırımcılar, dayanak varlığın fiyatının düşmesi durumunda opsiyonu kullanarak kar elde edebilirler.
Opsiyon Sözleşmesinin Özellikleri
Opsiyon sözleşmelerinin temel özellikleri şunlardır:
- Dayanak varlık: Opsiyon sözleşmesinde yer alan varlıktır. Hisse senedi, döviz, emtia, faiz oranı gibi varlıklar opsiyon sözleşmesinde dayanak varlık olarak kullanılabilir.
- Strike fiyatı: Opsiyon sözleşmesinde yer alan dayanak varlığın fiyatıdır.
- Vadeli: Opsiyon sözleşmesinin vadesine kadar geçerlidir.
- Prim: Opsiyon sözleşmesinin alıcısının satıcıya ödediği ücrettir.
Opsiyon Sözleşmelerinin Avantajları
Opsiyon sözleşmelerinin avantajları şunlardır:
- Riskten korunma: Opsiyon sözleşmeleri, dayanak varlığın fiyatındaki dalgalanmalardan korunmak için kullanılabilir. Örneğin, bir yatırımcı, elinde bulundurduğu bir hisse senedi için put opsiyonu satın alarak, hisse senedinin fiyatının düşmesi durumunda zararını sınırlayabilir.
- Kar elde etme: Opsiyon sözleşmeleri, dayanak varlığın fiyatının beklendiği gibi hareket etmesi durumunda kar elde etmek için kullanılabilir. Örneğin, bir yatırımcı, bir hisse senedi için call opsiyonu satın alarak, hisse senedinin fiyatının yükselmesi durumunda kar elde edebilir.
Opsiyon Sözleşmelerinin Dezavantajları
Opsiyon sözleşmelerinin dezavantajları şunlardır:
- Prim: Opsiyon sözleşmeleri, prim ödemesi gerektirir. Bu prim, opsiyon sözleşmesinin fiyatını artırabilir.
- Risk: Opsiyon sözleşmeleri, riskli yatırım araçlarıdır. Opsiyon sözleşmelerini kullanmadan önce, riskleri iyice değerlendirmek gerekir.
Opsiyon Sözleşmelerinin Türleri
Opsiyon sözleşmeleri, dayanak varlığa, opsiyon tipine, vadeye ve kullanım şekline göre farklı türlere ayrılır.
Dayanak Varlık: Opsiyon sözleşmeleri, dayanak varlığa göre aşağıdaki türlere ayrılır:
- Hisse senedi opsiyonu: Hisse senetleri için kullanılan opsiyon sözleşmeleridir.
- Döviz opsiyonu: Döviz kurları için kullanılan opsiyon