Patented Nedir?
İngilizce “patented” kelimesinin Türkçe karşılığı “tescilli”dir. Bir buluşun, buluş sahibine belirli bir süre boyunca, başkaları tarafından aynı buluşu kullanmalarını, üretmelerini veya satmalarını engelleme hakkı veren yasal bir belgeye patent denir.
Patentler, yeni ve yaratıcı buluşları teşvik etmek ve korumak için tasarlanmıştır. Bir buluşun patentli olması, buluş sahibine, buluşunu belirli bir süre boyunca başkalarından koruma altına alma ve bu süre boyunca buluştan elde ettiği kazançlar üzerinde hak sahibi olma imkanı verir.
Patent Tescili Nasıl Yapılır?
Bir buluşun patent tescili için, buluş sahibinin buluşunu ilgili patent ofisine başvuruda bulunması gerekir. Başvuruda, buluşun bir özeti, buluşun detaylı bir açıklaması ve buluşun çizimleri yer alır.
Patent ofisi, başvuruyu inceleyerek buluşun patentlenebilir olup olmadığını belirler. Patentlenebilir bir buluş, aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır:
- Yeni ve yaratıcı olmalıdır.
- Sanayiye uygulanabilir olmalıdır.
- Buluş açıkça tanımlanabilmelidir.
Patent ofisi, başvuruyu olumlu değerlendirir ve buluşu patentli olarak kabul ederse, buluş sahibine bir patent belgesi verir. Patent belgesi, buluş sahibine buluşunu belirli bir süre boyunca başkalarından koruma altına alma hakkı verir.
Patent Türleri
Patentler, koruma kapsamlarına göre farklı türlere ayrılır. En yaygın patent türleri şunlardır:
- Ürün patenti: Ürün patenti, yeni ve yaratıcı bir ürünün patentini alır. Ürün patenti, ürünün şekli, yapısı, işlevi veya kullanımı ile ilgili olabilir.
- İşlem patenti: İşlem patenti, yeni ve yaratıcı bir işlemin patentini alır. İşlem patenti, bir ürünün üretimi, kullanımı veya işletilmesine ilişkin bir işlemi kapsayabilir.
- Kimyasal patenti: Kimyasal patenti, yeni ve yaratıcı bir kimyasal maddenin patentini alır. Kimyasal patenti, bir ilacın, bir boyanın veya bir maddenin bileşimini kapsayabilir.
- Yazılım patenti: Yazılım patenti, yeni ve yaratıcı bir yazılımın patentini alır. Yazılım patenti, bir bilgisayar programı veya bir işletim sisteminin işlevselliğini kapsayabilir.
Patentlerin Faydaları
Patentler, buluş sahiplerine aşağıdaki faydalar sağlar:
- Buluşu başkalarından koruma: Patent, buluş sahibine buluşunu başkalarından koruma hakkı verir. Bu, buluş sahibinin buluşunu başkaları tarafından kopyalanma, üretilme veya satılma riskine karşı korur.
- Buluştan elde edilen kazançlar üzerinde hak sahibi olma: Patent, buluş sahibine buluşundan elde ettiği kazançlar üzerinde hak sahibi olma hakkı verir. Bu, buluş sahibinin buluşundan elde ettiği geliri korumasına yardımcı olur.
- Buluşu pazarlama ve tanıtma: Patent, buluş sahibinin buluşunu pazarlama ve tanıtma konusunda avantaj sağlar. Bu, buluş sahibinin buluşunu daha geniş bir kitleye ulaştırmasına yardımcı olur.
Patentlerin Dezavantajları
Patentler, buluş sahiplerine bazı dezavantajlar da sağlayabilir:
- Patent ücretleri: Patent tescili için patent ofisine ücret ödenmesi gerekir. Bu ücretler, patentin türüne ve süresine göre değişebilir.
- Patent koruma süresi: Patent koruma süresi, buluşun türüne göre 20 ila 25 yıl arasında değişebilir. Patent koruma süresi sonunda, buluş başkaları tarafından serbestçe kullanılabilir hale gelir.
- Patent ihlali: Patent sahibinin izni olmadan buluşu kullanan kişiler, patent ihlali suçu işleyebilirler. Patent ihlali durumunda, patent sahibi, ihlal eden kişilere karşı dava açabilir.
Patentler, günümüzde ticari hayatın önemli bir parçasıdır. Buluş sahipleri, patentler sayesinde buluşlarını başkalarından korumakta ve buluşlarından elde ettikleri kazançlar üzerinde hak sahibi olmaktadırlar.