Periferik Nedir?
Periferik, kelime anlamı olarak çevre demektir. Periferik ise çevresel anlamına gelir. Bu nedenle, periferik, merkezden uzakta bulunan, merkeze göre daha az önemli veya önemsiz olan şeyleri ifade eder.
Periferik Nedir?
Periferik, farklı alanlarda farklı anlamlarda kullanılabilen bir kelimedir. En yaygın kullanımlarından bazıları şunlardır:
- Tıpta: Periferik, vücudun merkezi sinir sistemi (MSS) dışındaki sinir sistemini ifade eder. Periferik sinir sistemi, MSS’den çıkan ve vücudun tüm bölgelerine yayılan sinirlerden oluşur. Periferik sinir sistemi, duyuların alınmasından, hareketlerin kontrolünden ve organların fonksiyonlarının düzenlenmesinden sorumludur.
- Bilgisayarda: Periferik, bilgisayarın ana biriminden ayrı olan, bilgisayarın çalışması için gerekli olan veya ona yardımcı olan cihazları ifade eder. Klavye, fare, monitör, yazıcı, tarayıcı, hoparlör, kulaklık, web kamerası gibi cihazlar periferik olarak kabul edilir.
- Endüstriyel mühendislikte: Periferik, üretim sistemlerinde ana işleme birimine bağlı olan, yardımcı işlemler yapan cihazları ifade eder. Bu cihazlar, ana işleme birimine malzeme sağlama, işleme sonucunu alma, veya işleme sırasında yardımcı görevler yapma gibi işlevleri yerine getirir.
- Diğer alanlarda: Periferik, merkezden uzakta bulunan, merkeze göre daha az önemli veya önemsiz olan şeyleri ifade etmek için genel olarak kullanılabilir. Örneğin, bir organizasyonda periferik departman, merkez departmanlara göre daha az önemli veya önemsiz olan departman olarak tanımlanabilir.
Periferik Sinir Sistemi
Periferik sinir sistemi, merkezi sinir sistemi (MSS) dışındaki sinir sistemini ifade eder. Periferik sinir sistemi, MSS’den çıkan ve vücudun tüm bölgelerine yayılan sinirlerden oluşur. Periferik sinir sistemi, duyuların alınmasından, hareketlerin kontrolünden ve organların fonksiyonlarının düzenlenmesinden sorumludur.
Periferik sinir sistemi, iki ana bölüme ayrılır:
- Somatik sinir sistemi: Somatik sinir sistemi, istemli hareketlerden sorumludur. Bu sistem, beyin ve omurilikten çıkan motor sinirlerden oluşur. Motor sinirler, kaslara sinyal göndererek hareketlerin kontrolünü sağlar.
- Vegetatif sinir sistemi: Vegetatif sinir sistemi, istemsiz hareketlerden sorumludur. Bu sistem, beyin ve omurilikten çıkan otonom sinirlerden oluşur. Otonom sinirler, iç organların ve vücut sistemlerinin fonksiyonlarını düzenler.
Somatik Sinir Sistemi
Somatik sinir sistemi, istemli hareketlerden sorumludur. Bu sistem, beyin ve omurilikten çıkan motor sinirlerden oluşur. Motor sinirler, kaslara sinyal göndererek hareketlerin kontrolünü sağlar.
Somatik sinir sistemi, iki ana bölüme ayrılır:
- Alfa motor nöronlar: Alfa motor nöronlar, iskelet kaslarını kontrol eder. Bu nöronlar, kaslara sinyal göndererek kasların kasılmasını sağlar.
- Gamma motor nöronlar: Gamma motor nöronlar, kaslardaki iğcikler (tendon organları) adı verilen duyu organlarını kontrol eder. Bu nöronlar, iğciklere sinyal göndererek kasların gerginliğini düzenler.
Vegetatif Sinir Sistemi
Vegetatif sinir sistemi, istemsiz hareketlerden sorumludur. Bu sistem, beyin ve omurilikten çıkan otonom sinirlerden oluşur. Otonom sinirler, iç organların ve vücut sistemlerinin fonksiyonlarını düzenler.
Vegetatif sinir sistemi, iki ana bölüme ayrılır:
- Simpatik sinir sistemi: Sempatik sinir sistemi, vücudun strese verdiği tepkilerden sorumludur. Bu sistem, vücudu savaş veya kaç durumuna hazırlar.
- Parasempatik sinir sistemi: Parasempatik sinir sistemi, vücudun normal fonksiyonlarını düzenler. Bu sistem, vücudu dinlenme ve sindirim durumuna hazırlar.
Periferik Sinir Sistemi Hastalıkları
Periferik sinir sistemi hastalıkları, periferik sinir sisteminin hasar görmesi sonucu ortaya çıkan hastalıklardır. Periferik sinir sistemi hastalıkları, çeşitli nedenlerle olabilir. En yaygın nedenler şunlardır:
- Diyabet: Diyabet, periferik sinir hastalığının en yaygın nedenidir. Diyabetli kişilerde