Prolaktin Hormonu Nedir?
Prolaktin, beynin alt kısmında bulunan hipofiz bezi tarafından salgılanan bir hormondur. Halk arasında “süt hormonu” olarak da bilinir. Prolaktin hormonunun temel görevi, meme bezlerinde süt üretimini sağlamaktır. Bununla birlikte, prolaktin hormonunun diğer önemli işlevleri de vardır.
Prolaktin Hormonunun Görevleri
Prolaktin hormonunun başlıca görevleri şunlardır:
- Meme bezlerinde süt üretimini sağlamak
- Meme bezlerinin gelişimini ve olgunlaşmasını desteklemek
- Doğum sonrası süt üretimini uyarmak
- Adet döngüsünü düzenlemek
- Cinsel isteği ve arzuyu düzenlemek
- Kemik mineral yoğunluğunu korumak
- Bağışıklık sistemini güçlendirmek
Prolaktin Hormonunun Üretimi
Prolaktin hormonu, hipofiz bezinin ön lobunda bulunan laktotrop hücreler tarafından üretilir. Bu hücreler, prolaktin hormonu üretmek için gerekli olan genleri taşır. Prolaktin hormonunun üretimi, hipotalamus tarafından salgılanan dopamin hormonu tarafından kontrol edilir. Dopamin, prolaktin hormonunun üretimini baskılar.
Prolaktin Hormonunun Salgılanması
Prolaktin hormonu, salgılanması için uyaranlara ihtiyaç duyar. Bu uyaranlar şunlardır:
- Emzirme
- Cinsel uyarılma
- Stres
- Bazı ilaçlar
- Beyindeki bazı tümörler
Prolaktin Hormonunun Düzeyleri
Prolaktin hormonunun normal seviyesi, erkeklerde 4.00 ng/mL’den, kadınlarda ise 25.00 ng/mL’den düşüktür. Prolaktin hormonu seviyeleri, gebelik sırasında ve emzirme döneminde artar.
Prolaktin Hormonu Düzeylerinin Artması
Prolaktin hormonu seviyelerinin artması, hiperprolaktinemi olarak adlandırılır. Hiperprolaktineminin nedenleri şunlardır:
- Emzirme
- Cinsel uyarılma
- Stres
- Bazı ilaçlar
- Beyindeki bazı tümörler
Prolaktin hormonu seviyelerinin artması, aşağıdaki belirtilere neden olabilir:
- Memelerden süt gelmesi
- Adet düzensizliği
- Adet kesilmesi
- Cinsel isteksizlik
- Vajinal kuruluk
- Ağrılı cinsel ilişki
Prolaktin Hormonu Düzeylerinin Azalması
Prolaktin hormonu seviyelerinin azalması, hipoprolaktinemi olarak adlandırılır. Hipoprolaktineminin nedenleri şunlardır:
- Hipofiz bezi yetmezliği
- Bazı ilaçlar
Hipoprolaktinemin belirtileri şunlardır:
- Anne sütünün yetersiz olması
- Adet düzensizliği
- Adet kesilmesi
- Cinsel isteksizlik
Prolaktin Hormonu Testi
Prolaktin hormonu seviyelerinin belirlenmesi için kan testi yapılır. Prolaktin hormonu testi, genellikle memelerden süt gelmesi, adet düzensizliği, adet kesilmesi, cinsel isteksizlik gibi belirtileri olan kişilerde yapılır.
Prolaktin Hormonu Yüksekliğinin Tedavisi
Prolaktin hormonu yüksekliğinin tedavisi, nedene bağlı olarak değişir. Eğer prolaktin hormonu yüksekliğinin nedeni emzirme, cinsel uyarılma, stres veya ilaç kullanımı ise, bu faktörlerin ortadan kaldırılması ile prolaktin hormonu seviyeleri normale dönebilir.
Eğer prolaktin hormonu yüksekliğinin nedeni hipofiz bezi tümörü ise, tedavi genellikle cerrahi müdahale ile yapılır. Cerrahi müdahale ile tümör tamamen çıkarılırsa, prolaktin hormonu seviyeleri normale döner.
Eğer prolaktin hormonu yüksekliğinin nedeni ilaç kullanımı ise, ilaç kullanımının kesilmesi ile prolaktin hormonu seviyeleri normale döner.
Prolaktin Hormonu Düşüklüğünün Tedavisi
Hipoprolaktinemin tedavisi, genellikle nedene bağlı olarak değişir. Eğer hipoprolaktinemin nedeni hipofiz bezi yetmezliği ise, tedavi genellikle hormon replasman tedavisi ile yapılır. Hormon replasman tedavisi ile hipofiz bezi tarafından salgılanan hormonların yerine geçen hormonlar verilir.
Prolaktin Hormonunun Önemi
Prolaktin hormonu, meme bezlerinin gelişimi ve olgunlaşması, süt üretimi, adet döngüsü, cinsel istek ve arzu, kemik mineral yoğunluğu ve bağışıklık sistemi gibi birçok önemli işlevde rol oynayan önemli bir hormondur.