Prostat Kanseri Nedir?
Prostat kanseri, erkeklerde en sık görülen kanser türüdür. Dünya genelinde her yıl yaklaşık 1,4 milyon yeni prostat kanseri vakası görülmektedir. Türkiye’de ise her yıl yaklaşık 25.000 yeni prostat kanseri vakası görülmektedir.
Prostat kanseri, prostat bezinin anormal ve kontrolsüz büyümesi sonucu oluşan bir kanserdir. Prostat bezi, erkeklerde mesanenin altında ve rektumun önünde bulunan, ceviz büyüklüğünde bir bezdir. Prostat bezi, spermin üretilmesinde ve taşınmasında önemli rol oynar.
Prostat kanserinin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak, bazı risk faktörleri prostat kanseri gelişme riskini artırmaktadır. Bu risk faktörleri şunlardır:
- Yaş: Prostat kanseri riski yaşla birlikte artar. 50 yaşından sonra her erkeğin prostat kanseri açısından risk altında olduğu kabul edilir.
- Aile öyküsü: Ailesinde prostat kanseri öyküsü olan erkeklerde prostat kanseri gelişme riski daha yüksektir.
- Irk: Afrika kökenli erkeklerde prostat kanseri gelişme riski daha yüksektir.
- Beslenme: Doymuş yağ, kırmızı et ve işlenmiş et tüketimi prostat kanseri riskini artırabilir.
- Obezite: Obez erkeklerde prostat kanseri gelişme riski daha yüksektir.
- Fiziksel aktivite: Fiziksel aktivite prostat kanseri riskini azaltabilir.
Prostat Kanseri Belirtileri
Prostat kanseri erken evrelerde genellikle belirti vermez. Ancak, kanser ilerledikçe aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:
- İdrara çıkma sıklığında artış
- Gece idrara kalkma
- İdrar yapmaya başlama ve akımı korumada zorlanma
- İdrarda kan olması
- Ağrılı idrar yapma
- Cinsel işlev bozukluğu
Prostat Kanseri Tanısı
Prostat kanseri tanısı için aşağıdaki testler kullanılabilir:
- Prostat spesifik antijen (PSA) testi: PSA, prostat bezi tarafından üretilen bir proteindir. PSA düzeyinin yüksek olması prostat kanseri riskinin arttığı anlamına gelir. Ancak, PSA düzeyi yüksek olan erkeklerin hepsinde prostat kanseri bulunmaz.
- Prostat biyopsi: Prostat bezinin küçük bir parçasının alınarak incelenmesidir. Biyopsi, prostat kanseri tanısında kesin tanı koymak için kullanılan en önemli testtir.
Prostat Kanseri Tedavisi
Prostat kanseri tedavisi, kanserin evresine ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişir. Tedavi seçenekleri şunlardır:
- Aktif gözlem: Prostat kanseri yavaş ilerleyen bir kanser ise, hastanın düzenli olarak takip edilmesi ve kanserin ilerlemesi durumunda tedaviye başlanması şeklinde bir yaklaşım izlenebilir.
- Cerrahi: Prostat kanserinin cerrahi olarak çıkarılması, kanserin tedavisinde en etkili yöntemlerden biridir. Cerrahi, lokalize prostat kanserinde (kanser prostatın dışına yayılmamışsa) genellikle ilk seçenektir.
- Radyoterapi: Radyoterapi, kanser hücrelerini öldürmek için yüksek enerjili ışınların kullanılmasıdır. Radyoterapi, lokalize prostat kanserinde cerrahi ile birlikte veya cerrahi sonrası uygulanabilir.
- Hormon tedavisi: Hormon tedavisi, kanser hücrelerinin büyümesi için gerekli olan hormonların üretimini veya etkisini azaltmaya yöneliktir. Hormon tedavisi, ilerlemiş prostat kanserinde kullanılan bir tedavi yöntemidir.
Prostat Kanseri Önleme
Prostat kanserinin kesin bir önlenmesi için henüz bir yöntem bulunmamaktadır. Ancak, risk faktörlerini azaltmak için aşağıdaki önlemler alınabilir:
- Sağlıklı beslenmek: Doymuş yağ, kırmızı et ve işlenmiş et tüketimini azaltmak, meyve ve sebze tüketimini artırmak.
- Fiziksel olarak aktif olmak: Haftada en az 150 dakika orta düzeyde veya 75 dakika yüksek düzeyde fiziksel aktivite yapmak.
- Aşırı kilolu veya obez olmaktan kaçınmak.
Prostat Kanseri ve Yaşam Süresi
Prostat kanseri tanısı alan erkeklerin yaşam süresi, kanserin evresine ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişir. Lokalize prostat kanserinde (kanser prostatın dışına yayılmamışsa) erken tanı ve tedavi ile yaşam süresi normal popülasyon ile benzerdir. İleri evre prostat kanserinde (kanser prostatın dışına yayılmışsa) ise yaşam süresi daha kısadır.
Prostat kanseri, erken tanı ve tedavi ile kontrol altına alınabilen bir hastalıktır. Bu nedenle, 50 yaşından sonra her erkeğin düzenli olarak prostat muayenesi yaptırması ve PSA testi yaptırması önemlidir.