Sadaka Nedir?
Sadaka, İslam dininde Allah rızası için ihtiyaç sahiplerine yapılan yardımdır. Sözlük anlamı “gerçek olma, doğruluk” olan sadaka, İslam terminolojisinde “bir Müslümanın gönüllü olarak veya dinî bir vecîbeyi yerine getirmek üzere ihtiyaç sahiplerine yapılan maddî yardım” olarak tanımlanır.
Sadaka, İslam’ın temel ibadetlerinden biridir. Kur’an-ı Kerim’de sadakanın önemi birçok ayette vurgulanmıştır. Örneğin, Bakara Suresi’nde şöyle buyurulmaktadır:
“Mallarınızdan Allah yolunda harcayın. Kendi kendinizi mahvetmeyin. İyilik yapın. Şüphesiz Allah iyilik yapanları sever.” (Bakara Suresi, 195)
Sadaka, sadece maddi yardım olarak sınırlı değildir. Allah rızası için yapılan her türlü iyilik de sadaka olarak kabul edilir. Örneğin, bir muhtaç kişiye gülümsemek, bir hastayı ziyaret etmek, bir konuda yardım etmek, bir ihtiyacı karşılamak da sadakadır.
Sadakanın Çeşitleri
Sadaka, maddi ve manevi olmak üzere iki çeşittir.
Maddi sadakalar, para, gıda, giyecek, yakacak, ilaç, ev, iş yeri gibi maddi ihtiyaçlara yönelik yapılan yardımlardır.
Manevi sadakalar ise, gülümsemek, selam vermek, yardım etmek, bir konuda yardımcı olmak, bir ihtiyacı karşılamak gibi manevi ihtiyaçlara yönelik yapılan yardımlardır.
Sadakanın Önemi
Sadaka, İslam’da çok önemli bir ibadettir. Sadaka, Allah’ın rızasını kazanmaya, günahların affına, bolluğa ve berekete, kalplerin yumuşamasına, toplumda sevgi ve kardeşliğin artmasına vesile olur.
Sadakanın, kişinin maddi ve manevi durumunu iyileştirdiğine dair birçok hadis-i şerif bulunmaktadır. Örneğin, Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
“Sadaka, sahibini ateşten korur.” (Tirmizî, Birr, 66)
“Sadaka, maldan eksilmez.” (Tirmizî, Birr, 66)
“Sadaka, yedi belanın önünü alır: Belanın açlığını, sancılarını, ihtiyarlıktan gelen zayıflığı, fakirliği, kötü amelin çirkinliğini, kabir azabını ve kıyamet gününde sıkıntısını.” (İbn Mace, Zühd, 31)
Sadakanın Verileceği Yerler
Sadaka, ihtiyaç sahiplerine verilmelidir. İhtiyaç sahipleri, zekat verilebilecek kimselerdir. Bunlar;
- Fakirler: Temel ihtiyaçlarını karşılayamayan kimselerdir.
- Miskinler: Temel ihtiyaçlarını zor şartlarda karşılayabilen kimselerdir.
- Yolcular: Yolda kalan ve yardıma muhtaç kimselerdir.
- Borçlular: Borçlarını ödeyemeyen kimselerdir.
- Esirler: Esaret altında bulunan kimselerdir.
- Mülteciler: Yaşadıkları yerlerden ayrılmak zorunda kalan kimselerdir.
Sadaka, doğrudan ihtiyaç sahiplerine veya güvenilir bir kuruluşa verilebilir.
Sadakanın Veriliş Şekli
Sadaka, gizli veya açık olarak verilebilir. Gizli verilen sadakanın daha faziletli olduğuna inanılır. Ancak, açık olarak verilen sadakanın da teşvik edici ve örnek teşkil edici olduğu söylenebilir.
Sadaka, gönülden ve samimiyetle verilmelidir. Sadaka verirken bir karşılık beklememeli, gösteriş yapmamalıyız.
Sadakanın Faydaları
Sadakanın birçok faydası vardır. Sadaka,
- Allah’ın rızasını kazanır.
- Günahların affına vesile olur.
- Bolluğa ve berekete sebep olur.
- Kalbi yumuşatır.
- Toplumda sevgi ve kardeşliği artırır.
- Maddi ve manevi durumu iyileştirir.
Sadakanın Örnekleri
Sadaka, sadece para veya mal vermekle sınırlı değildir. Allah rızası için yapılan her türlü iyilik de sadakadır. Örneğin,
- Bir muhtaç kişiye gülümsemek,
- Bir hastayı ziyaret etmek,
- Bir konuda yardım etmek,
- Bir ihtiyacı karşılamak,
- Bir hayırlı iş yapmak,
- Bir konuda doğruyu söylemek,
- Bir Müslümanı sevindirmek,
- Bir günahtan vazgeçmek,
- Bir öfkeyi yenmek