Sıtma Nedir?
Sıtma, Plasmodium adı verilen bir parazitin neden olduğu, ateş, titreme ve terleme gibi semptomlarla kendini gösteren bir hastalıktır. Sıtma, dünya çapında en yaygın ölümcül bulaşıcı hastalıklardan biridir.
Sıtma Paraziti
Sıtma paraziti, tek hücreli bir protozoan parazittir. Plasmodium cinsine ait dört tür parazit, insanlarda sıtma hastalığına neden olabilir:
- Plasmodium falciparum: En ölümcül sıtma türüdür.
- Plasmodium vivax: En yaygın sıtma türüdür.
- Plasmodium ovale: Daha az yaygın olan bir sıtma türüdür.
- Plasmodium malariae: Daha az yaygın olan bir sıtma türüdür.
Sıtma paraziti, dişi anofel sivrisineklerin ısırıkları yoluyla insanlara bulaşır. Sivrisinek, sıtmalı bir kişiyi ısırdığında, parazitler sivrisineğin midesinden kan dolaşımına geçer. Sivrisinek daha sonra başka bir insanı ısırdığında, parazitler bu kişinin kan dolaşımına geçer.
Sıtma Belirtileri
Sıtma belirtileri, parazitin türüne ve vücudunuzun parazite verdiği tepkiye bağlı olarak değişebilir. Sıtma belirtileri genellikle sivrisinek ısırmasından 7-14 gün sonra ortaya çıkar.
Sıtma belirtileri şunlardır:
- Yüksek ateş (39-41 °C)
- Titreme
- Terleme
- Baş ağrısı
- Kas ağrısı
- Yorgunluk
- Bulantı ve kusma
- İshal
Sıtma Komplikasyonları
Sıtma, tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Bu komplikasyonlar şunlardır:
- Şok
- Organ yetmezliği
- Koma
- Ölüm
Sıtma Teşhisi
Sıtma teşhisi, kan testleri ile yapılır. Kan testleri, parazitin türünü ve vücudunuzun parazite verdiği tepkiyi belirlemeye yardımcı olur.
Sıtma Tedavisi
Sıtma tedavisi, parazitin türüne bağlı olarak değişir. Çoğu sıtma türü, antibiyotiklerle tedavi edilebilir.
Sıtma Önlenmesi
Sıtma, sivrisinek ısırmalarını önlemek suretiyle önlenebilir. Sıtma önlenmesi için alınabilecek önlemler şunlardır:
- Sivrisinek kovucu kullanın.
- Sivrisineklerin üremesini engellemek için su birikintilerini boşaltın.
- Uzun kollu ve pantolon giyin.
- Geceleri kapalı ve sineklik takılı bir alanda uyun.
Sıtma, Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) belirlediği 10 öncelikli bulaşıcı hastalıktan biridir. WHO, sıtmayı 2030 yılına kadar ortadan kaldırmayı hedeflemektedir.
Sıtma Hakkında Ek Bilgiler
- Sıtma, dünyanın en eski hastalıklarından biridir. Tarihi kayıtlar, sıtmanın MÖ 3000’li yıllardan beri var olduğunu göstermektedir.
- Sıtma, dünyanın en ölümcül bulaşıcı hastalıklardan biridir. Her yıl yaklaşık 2,5 milyon kişi sıtma nedeniyle hayatını kaybetmektedir.
- Sıtma, özellikle Afrika’da yaygındır. Afrika’da her yıl yaklaşık 2 milyon kişi sıtma nedeniyle hayatını kaybetmektedir.
- Sıtma, gelişmekte olan ülkelerde önemli bir halk sağlığı sorunudur.
Sıtma ile Mücadele
Sıtmayı önlemek ve tedavi etmek için çeşitli çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalar şunlardır:
- Yeni sıtma aşıları geliştirilmesi
- Yeni sıtma ilaçlarının geliştirilmesi
- Sivrisinek üremesini önlemek için yeni yöntemler geliştirilmesi
Bu çalışmalar sayesinde, sıtmayı önlemek ve tedavi etmek için daha etkili yöntemler geliştirilmektedir.