Skleroderma Nedir?
Skleroderma, cilt ve iç organlarda doku sertleşmesine neden olan otoimmün bir hastalıktır. Yunanca “sert deri” anlamına gelen skleroderma, ciltte, kan damarlarında, kaslarda ve iç organlarda değişikliklere neden olabilir.
Sklerodermanın Nedenleri
Sklerodermanın kesin nedeni bilinmemekle birlikte, bağışıklık sisteminin anormal bir şekilde kendi dokularına saldırmasıyla ilişkili olduğu düşünülmektedir. Bu durum, kollajen üretiminin artmasına ve dokuların kalınlaşmasına neden olur.
Sklerodermanın Türleri
Skleroderma, cilt tutulumuna göre üç ana gruba ayrılır:
- Lokalize skleroderma: Cildin sadece küçük bir bölgesinde görülen sklerodermadır. En yaygın görülen tipi sınırlı sklerozdur.
- Sistemik skleroderma: Cildin yanı sıra iç organları da etkileyen sklerodermadır. En yaygın görülen tipi yaygın sklerozdur.
- Raynaud sendromu: Ellerde ve ayaklarda kan damarlarının daralmasına neden olan bir durumdur. Raynaud sendromu, sklerodermanın erken belirtisi olabilir.
Sklerodermanın Belirtileri
Sklerodermanın belirtileri, etkilenen organa göre değişiklik gösterir.
Cilt belirtileri: Sklerodermanın en yaygın belirtisi ciltte kalınlaşma ve sertleşmedir. Bu durum, özellikle yüz, eller ve ayaklarda görülür. Cilt sertleşmesi, yüzün maske gibi görünmesine neden olabilir. Sklerodermada ciltte ayrıca yara izi oluşumu, kıl kaybı ve renk değişikliği görülebilir.
İç organ belirtileri: Skleroderma, akciğer, kalp, böbrek, yemek borusu ve sindirim sistemi gibi iç organları da etkileyebilir.
- Akciğer belirtileri: Akciğerlerin etkilenmesi, nefes darlığı, öksürük ve göğüs ağrısına neden olabilir.
- Kalp belirtileri: Kalbin etkilenmesi, kalp yetmezliğine neden olabilir.
- Böbrek belirtileri: Böbreklerin etkilenmesi, böbrek yetmezliğine neden olabilir.
- Yemek borusu belirtileri: Yemek borusunun etkilenmesi, yutma güçlüğüne neden olabilir.
- Sindirim sistemi belirtileri: Sindirim sisteminin etkilenmesi, kabızlık, ishal ve mide ekşimesine neden olabilir.
Sklerodermanın Tanısı
Sklerodermanın tanısı, hastanın öyküsü, fizik muayenesi ve laboratuvar testleri ile konulur. Laboratuvar testleri, kandaki antikor düzeylerini ve dokularda kollajen üretimini ölçmek için yapılır.
Sklerodermanın Tedavisi
Sklerodermanın tedavisi, hastalığın semptomlarını hafifletmeye ve organ hasarını önlemeye yöneliktir. Tedavi, hastalığın şiddetine ve etkilenen organlara göre değişiklik gösterir.
Cilt belirtileri için kullanılan tedaviler:
- Topikal kortikosteroidler: Ciltteki kalınlaşmayı ve sertleşmeyi azaltmak için kullanılır.
- Siklosporin: Ciltteki kolajen üretimini azaltmak için kullanılır.
- Metotreksat: Ciltteki kolajen üretimini azaltmak ve bağışıklık sistemini baskılamak için kullanılır.
İç organ belirtileri için kullanılan tedaviler:
- Antibiyotikler: Akciğer enfeksiyonlarını tedavi etmek için kullanılır.
- Bronkodilatör ilaçlar: Akciğerlerdeki daralmış hava yollarını açmak için kullanılır.
- Kalp ilaçları: Kalp yetmezliğini tedavi etmek için kullanılır.
- Böbrek ilaçları: Böbrek yetmezliğini tedavi etmek için kullanılır.
- Yutma güçlüğü için kullanılan ilaçlar: Yemek borusunun gevşemesini sağlayarak yutma güçlüğünü gidermek için kullanılır.
Sklerodermanın Prognozu
Sklerodermanın prognozu, hastalığın şiddetine ve etkilenen organlara göre değişiklik gösterir. Lokalize skleroderma genellikle iyi bir prognoza sahiptir. Sistemik skleroderma ise daha ciddi bir hastalıktır ve prognozu, etkilenen organlara ve hastalığın şiddetine göre değişir.
Skleroderma ile Yaşamak
Skleroderma, yaşamı zorlaştırabilecek bir hastalıktır. Ancak, uygun tedavi ile semptomlar kontrol altına alınabilir ve yaşam kalitesi iyileştirilebilir. Skleroderma ile yaşayan kişiler, aşağıdakilere dikkat ederek yaşam kalitelerini iyileştirebilirler:
- Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek: S