Stopaj Vergisi Nedir?
Stopaj vergisi, gelir veya kurumlar vergisine tabi bir kazanca ilişkin tutarın, ilgili kişiye ödenmesi aşamasında henüz sahibine geçmeden kesilen ve ilgili kişi adına vergi dairesine yatırılan vergi türüdür. Kelime anlamı olarak “kesinti” anlamına gelen ve bir vergi türü olan stopaj, elde edilen kazancın, kazancın kaynağından kesilmesi anlamına gelir.
Stopaj vergisi, vergilendirmenin beyan esasına dayandığı Türkiye gibi ülkelerde önemli bir vergileme yöntemidir. Beyan esasına göre, vergi mükellefleri, elde ettikleri gelirleri ve bu gelirler üzerinden ödeyecekleri vergileri, belirli dönemlerde vergi dairesine beyan etmek zorundadır. Stopaj vergisi ise, vergi mükelleflerinin beyan etmelerine gerek kalmadan, gelir elde ettikleri kişiler tarafından doğrudan vergi dairesine ödenir.
Stopaj vergisi, gelir vergisi ve kurumlar vergisinin yanı sıra, damga vergisi, harçlar ve diğer bazı vergiler için de uygulanabilmektedir.
Stopaj Vergisi Türleri
Stopaj vergisi, uygulandığı kazanca göre farklı türlere ayrılır. Bu türlerden bazıları şunlardır:
- Maaş ve ücret stopajı: Çalışanlara ödenen maaş ve ücretler üzerinden kesilen stopajdır.
- Kira stopajı: Ticari taşınmazlara ilişkin kira ödemeleri üzerinden kesilen stopajdır.
- Kira geliri stopajı: Kira geliri elde edenler tarafından ödenen stopajdır.
- Faiz ve repo stopajı: Faiz ve repo ödemeleri üzerinden kesilen stopajdır.
- Menkul sermaye iradı stopajı: Menkul sermaye iradı elde edenler tarafından ödenen stopajdır.
- Diğer stopajlar: Bu kapsamda, tevkifat, kesinti, avans gibi isimlerle anılan ve gelir veya kurumlar vergisine tabi başka kazançlar üzerinden kesilen stopajlar yer alır.
Stopaj Vergisi Oranları
Stopaj vergisi oranları, uygulandığı kazanca göre farklılık gösterir. Bu oranlar, kanunlarla belirlenir ve her yıl yeniden düzenlenebilir.
Maaş ve ücret stopajı: Maaş ve ücret stopajı oranı, gelir vergisi tarifesine göre belirlenir. 2023 yılı için bu oran, %15 ile %40 arasında değişmektedir.
Kira stopajı: Kira stopajı oranı, kira bedelinin brüt tutarının %20’sidir.
Kira geliri stopajı: Kira geliri stopajı oranı, kira gelirinin brüt tutarının %20’sidir.
Faiz ve repo stopajı: Faiz ve repo stopajı oranı, faiz veya repo ödemesinin %10’udur.
Menkul sermaye iradı stopajı: Menkul sermaye iradı stopajı oranı, menkul sermaye iradı elde eden kişinin gelir vergisi tarifesine göre belirlenir. 2023 yılı için bu oran, %15 ile %40 arasında değişmektedir.
Diğer stopajlar: Diğer stopajların oranları, uygulandığı kazanca göre farklıdır. Bu oranlar, ilgili kanunlarda belirtilmiştir.
Stopaj Vergisi Hesaplama
Stopaj vergisi, gelirin brüt tutarından ilgili oran kadar kesilerek hesaplanır. Örneğin, bir çalışanın net maaşı 5.000 TL ise, maaş stopajı oranı %20 ise, çalışanın maaşından kesilen stopaj tutarı 1.000 TL olacaktır. Bu durumda, çalışanın vergi dairesine ödeyeceği gelir vergisi tutarı da 1.000 TL olacaktır.
Stopaj Vergisi Beyanı
Stopaj vergisi, gelir veya kurumlar vergisinin beyanı ile birlikte beyan edilir. Stopaj vergisi beyanı, gelir vergisi beyannamesinin ilgili bölümünde yapılır.
Stopaj vergisi beyanı, gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verileceği süre içerisinde yapılır. 2023 yılı için gelir vergisi beyannamesi verme süresi 31 Mart’tır.
Stopaj Vergisi Cezaları
Stopaj vergisi, zamanında ve eksiksiz olarak ödenmezse, vergi mükelleflerine ceza uygulanır. Bu cezalar, vergi ziyaı cezası ve gecikme faizidir.
Vergi ziyaı cezası, stopaj vergisinin zamanında ve eksiksiz olarak ödenmemesi nedeniyle devlete olan zararın karşılığı olarak uygulanan bir cezadır. Vergi ziyaı cezası oranı, %20 ile %40 arasında değişmektedir.
Gecik