Takograf Cihazı Nedir?
Takograf, karayolu araçlarının hareketinin ve sürücülerinin belli çalışma sürelerinin detaylarını otomatik veya yarı otomatik olarak göstermek ve kaydetmek için karayoluyla taşımacılık yapan araçlara monte edilmesi tasarlanan kayıt cihazıdır. Takograf cihazı, sürücünün sürüş süresini, dinlenme süresini, aracın hızını ve kat edilen mesafeyi kaydeder. Bu bilgiler, karayolu taşımacılığında güvenliği artırmak ve sürücülerin belirlenen çalışma sürelerini aşmamasını sağlamak için kullanılır.
Takograf Cihazının Tarihçesi
Takograf cihazının ilk örnekleri 19. yüzyılda ortaya çıkmıştır. Bu ilk cihazlar, sürücünün sürüş süresini ve dinlenme süresini kaydetmek için mekanik sistemler kullanırdı. 20. yüzyılın ortalarından itibaren ise elektronik takograf cihazları kullanılmaya başlanmıştır. Elektronik takograf cihazları, daha doğru ve güvenilir kayıtlar sağladığından günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır.
Türkiye’de Takograf Cihazının Kullanımı
Türkiye’de takograf cihazının kullanımı, 2005 yılında yürürlüğe giren Karayolu Taşıma Kanunu ile zorunlu hale gelmiştir. Buna göre, 3,5 tondan ağır kamyon ve çekiciler ile 9 kişiden fazla yolcu taşıyan otobüsler, uluslararası taşımacılık yapan veya yapmayan tüm araçlarda takograf cihazı bulundurulması ve kullanılması zorunludur.
Takograf Cihazının Çalışma Prensibi
Takograf cihazı, aracın hız sensöründen gelen sinyalleri kullanarak aracın hızını ve kat edilen mesafeyi hesaplar. Sürücü tarafından takograf cihazına girilen bilgilerle birlikte bu veriler, cihazın hafızasına kaydedilir.
Takograf cihazı, sürücünün sürüş süresini ve dinlenme süresini de otomatik olarak hesaplar. Sürücü, sürüş sırasında takograf cihazının düğmelerini kullanarak sürüş ve dinlenme modlarını değiştirir. Bu bilgiler de cihazın hafızasına kaydedilir.
Takograf Cihazının Kayıt Ettiği Bilgiler
Takograf cihazı, aşağıdaki bilgileri kaydeder:
- Aracın hızı
- Kat edilen mesafe
- Sürücü tarafından girilen bilgiler (sürücü adı, soyadı, ehliyet numarası vb.)
- Sürüş modu (sürüş, dinlenme, mola vb.)
- Sürüş süresi
- Dinlenme süresi
Takograf Cihazının Faydaları
Takograf cihazının faydaları şunlardır:
- Karayolu taşımacılığında güvenliği artırır.
- Sürücülerin belirlenen çalışma sürelerini aşmamasını sağlar.
- Sürücülerin dinlenme süresini aldığını kontrol eder.
- Araç hızını ve kat edilen mesafeyi takip eder.
Takograf Cihazının Muafiyetleri
Takograf cihazı kullanımı, aşağıdaki araçlarda zorunlu değildir:
- Azami yüklü ağırlığı 3,5 tondan az olan kamyon ve çekiciler
- Azami yolcu sayısı 9’dan az olan otobüsler
- Şehir içi taşımacılık yapan araçlar
- Acil yardım araçları
- Askeri araçlar
Takograf Cihazının Kontrolleri
Takograf cihazları, düzenli olarak kontrol edilmelidir. Bu kontroller, yetkilendirilmiş kuruluşlar tarafından yapılır. Kontrollerde, takograf cihazının teknik durumu, kayıtlarının doğruluğu ve takograf kartlarının geçerliliği kontrol edilir.
Takograf cihazı kontrolleri, aşağıdaki durumlarda zorunludur:
- Takograf cihazının ilk tescil edilmesi
- Takograf cihazının değiştirilmesi
- Takograf cihazının arızalanması
- Takograf cihazının 12 ayda bir
Takograf Cihazının İhlali
Takograf cihazının kullanımının ihlali, idari para cezasıyla cezalandırılır. İhlalin durumuna göre ceza miktarı değişebilir.
Sonuç
Takograf cihazı, karayolu taşımacılığında güvenliği ve verimliliği artıran önemli bir araçtır. Takograf cihazının kullanımının zorunlu hale getirilmesi, karayolu taşımacılığında yaşanan kazaların azalmasına önemli katkı sağlamıştır.