Tamlanan Eki Nedir?
Tamlanan eki, bir ismin kime veya neye ait olduğunu bildiren, isim soylu sözcüklerin sonuna gelen bir çekim ekidir. Türkçede, ünsüzle biten ad kök ve gövdelerine {+In} “-ın, -in, -un, -ün” ve ünlüyle bitenlerden sonra {+nIn} “-nın, -nin, -nun, -nün” şekillerine sahiptir.
Örneğin:
- Kitabın kapağı (kitabın kime ait olduğu belirtiliyor)
- Evin kapısı (evin kime ait olduğu belirtiliyor)
- Okulun bahçesi (okulun kime ait olduğu belirtiliyor)
Tamlanan eki, isim tamlamalarında tamlanana gelir. Tamlanan, tamlamanın ikinci unsurudur. Tamlayan eki, tamlamanın anlamını tamamlar ve tamlamanın belirtili isim tamlaması olduğunu gösterir.
Tamlanan Ekinin Özellikleri
- Tamlanan eki, isim soylu sözcüklerin sonuna gelir.
- Ünsüzle biten ad kök ve gövdelerine {+In} “-ın, -in, -un, -ün” şeklinde gelir.
- Ünlüyle biten ad kök ve gövdelerine {+nIn} “-nın, -nin, -nun, -nün” şeklinde gelir.
- Tamlanan eki, isim tamlamalarında tamlanana gelir.
- Tamlanan eki, tamlamanın anlamını tamamlar.
Tamlanan Ekinin Kullanım Alanları
Tamlanan eki, isim tamlamalarında tamlanana gelir. Tamlanan, tamlamanın ikinci unsurudur. Tamlayan eki, tamlamanın anlamını tamamlar ve tamlamanın belirtili isim tamlaması olduğunu gösterir.
Tamlanan eki, aşağıdaki durumlarda kullanılır:
- İsim tamlamalarında:
Kitabın kapağı
Evin bahçesi
Okulun penceresi- Gizli özneli cümlelerde:
Sorunun cevabını bilmiyorum.
Bana bir kahve getirebilir misin?- Belirtisiz adıl tamlamalarında:
Kimin kitabı bu?
Ne zaman geleceksin?- İyelik tamlamalarında:
Oğlunun adı ne?
Kızının okulunu beğendin mi?Tamlanan Ekinin Eksikliği
Tamlanan eki, isim tamlamalarında tamlanana gelir. Tamlanan eki eksik olduğunda tamlama belirtili isim tamlaması değil, belirtisiz isim tamlaması olur.
Örneğin:
- Kitabın kapağı (belirtili isim tamlaması)
- Kitap kapağı (belirtisiz isim tamlaması)
Tamlanan Ekinin Yanlış Kullanımı
Tamlanan eki, isim soylu sözcüklerin sonuna gelir. Ünsüzle biten ad kök ve gövdelerine {+In} “-ın, -in, -un, -ün” şeklinde gelir. Ünlüyle biten ad kök ve gövdelerine {+nIn} “-nın, -nin, -nun, -nün” şeklinde gelir.
Tamlanan eki yanlış kullanıldığında, tamlamanın anlamını bozabilir.
Örneğin:
- “Kitapın kapağının” yerine “Kitapının kapağı”
- “Evin bahçesinin” yerine “Evinin bahçesi”
Sonuç
Tamlanan eki, isim tamlamalarında tamlanana gelen ve tamlamanın anlamını tamamlayan bir çekim ekidir. Tamlanan eki, isim tamlamalarının belirtili isim tamlaması olduğunu gösterir. Tamlanan eki, isim tamlamasında tamlanana gelir.
Tamlanan eki, isim tamlamalarında önemli bir rol oynar. Tamlanan eki olmadan tamlamanın anlamını tam olarak anlamak mümkün olmaz.