TCK 53. Madde Nedir?
Türk Ceza Kanunu’nun 53. maddesi, kasten işlenen suçtan dolayı hapis cezasına mahkûmiyet halinde, kişinin belli haklardan yoksun bırakılmasına ilişkin hükümleri düzenlemektedir. Bu madde, ceza hukuku sistemimizdeki güvenlik tedbirlerinden biridir.
TCK 53. Maddede Düzenlenen Haklardan Yoksun Bırakılma
TCK 53. maddenin 1. fıkrasında, kasten işlenen suçtan dolayı hapis cezasına mahkûmiyet halinde, kişinin aşağıdaki haklardan yoksun bırakılabileceği düzenlenmiştir:
- Silah taşıma hakkı,
- Siyasi partilere üye olma hakkı,
- Siyasi partilerin veya meslek kuruluşlarının yöneticisi olma hakkı,
- Seçme ve seçilme hakkı,
- Kamu görevlerine girme hakkı,
- Yabancı bir devlete veya uluslararası kuruluşa hizmette bulunma hakkı,
- Silah ruhsatı alma hakkı,
- Suç soruşturması ve kovuşturması sırasında tanıklıktan çekinme hakkı.
TCK 53. Maddede Düzenlenen Haklardan Yoksun Bırakılmanın Süresi
TCK 53. maddenin 2. fıkrasına göre, hak yoksunluğu, verilen hapis cezasının infaz süresiyle sınırlıdır. Örneğin, 5 yıl hapis cezasına mahkûmiyet halinde, kişinin hak yoksunluğu da 5 yıl süreyle devam eder.
Ancak, hak yoksunluğunun süresi, suçun niteliğine ve kişiye göre değişebilir. Örneğin, terör suçları veya cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar bakımından hak yoksunluğunun süresi, daha uzun olabilir.
TCK 53. Maddede Düzenlenen Haklardan Yoksun Bırakılmanın Uygulanmaması Halleri
TCK 53. maddenin 3. fıkrasına göre, aşağıdaki hallerde hak yoksun bırakılmaya karar verilemez:
- Kısa süreli hapis cezasına mahkûmiyet halinde,
- Fiili işlediği sırada 18 yaşını doldurmamış olan kişiler bakımından,
- Hapis cezası ertelenmiş olan kişiler bakımından.
TCK 53. Maddede Düzenlenen Haklardan Yoksun Bırakılmanın Kaldırılması
TCK 53. maddenin 4. fıkrasına göre, hak yoksun bırakılma kararı, kişinin infazın bitiminden itibaren kendiliğinden kalkar. Ancak, mahkeme, hak yoksun bırakılma kararının kaldırılmasını, kişinin gösterdiği iyi hâle ve suçun işlendiği tarihten sonraki davranışlarına göre karar verebilir.
TCK 53. Maddede Düzenlenen Haklardan Yoksun Bırakılmanın İhlali
TCK 53. maddenin 5. fıkrasına göre, hak yoksun bırakılma kararını ihlal eden kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
TCK 53. Maddenin Değerlendirilmesi
TCK 53. madde, ceza hukuku sistemimizdeki önemli güvenlik tedbirlerinden biridir. Bu madde ile, kasten işlenen suçlardan dolayı hapis cezasına mahkûm edilen kişilerin, suçun işlenmesini sağlayan güven ilişkisini zedeleyen haklardan yoksun bırakılması amaçlanmaktadır.
Ancak, bu madde ile ilgili bazı eleştiriler de bulunmaktadır. Örneğin, hak yoksun bırakılma süresinin, suçun niteliğine ve kişiye göre farklılık göstermesi gerektiği savunulmaktadır. Ayrıca, hak yoksun bırakılma kararının, kişinin infazın bitiminden itibaren kendiliğinden kalkması gerektiği de savunulmaktadır.
TCK 53. Maddeye İlişkin Uygulama Örnekleri
TCK 53. madde, uygulamada oldukça sık karşılaşılan bir güvenlik tedbiridir. Örneğin, aşağıdaki suçlardan dolayı verilen hapis cezasına mahkûmiyet halinde, hak yoksun bırakılmaya karar verilebilmektedir:
- Kasten yaralama suçu,
- Dolandırıcılık suçu,
- Hırsızlık suçu,
- Uyuşturucu madde ticareti suçu,
- Terör suçları.
Sonuç olarak, TCK 53. madde, kasten işlenen suçlardan dolayı hapis cezasına mahkûm edilen kişilerin, suçun işlenmesini sağlayan güven ilişkisini zedeleyen haklardan yoksun bırakılmasını sağlayan önemli bir güvenlik tedbiridir.