Terditli Dava Nedir?
Terditli dava, davacının aynı davalıya karşı aralarında hukukî ya da ekonomik bağlantı bulunan birden fazla talebini, bu talepler arasında aslilik-ferilik ilişkisi kurarak aynı dava dilekçesinde ileri sürmesi sonucunda ortaya çıkar.
Terditli Davanın Tanımı ve Unsurları
Terditli dava, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 111. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, “Davacı, aynı davalıya karşı aralarında hukuki veya ekonomik bağlantı bulunan birden fazla talebini aralarında aslilik-ferilik ilişkisi kurarak aynı dava dilekçesinde ileri sürebilir.”
Terditli davanın unsurları şunlardır:
- Aynı davacı ve davalı: Terditli davada, davacı ve davalı aynı olmalıdır.
- Birden fazla talep: Terditli davada, davacı tarafından ileri sürülen taleplerin sayısı birden fazla olmalıdır.
- Hukukî veya ekonomik bağlantı: Terditli davada ileri sürülen talepler arasında hukukî veya ekonomik bağlantı bulunmalıdır.
- Aslilik-ferilik ilişkisi: Terditli davada, ileri sürülen taleplerden biri asıl, diğeri feri olmalıdır.
Aslî ve Ferî Talep Kavramları
Terditli davada ileri sürülen taleplerden biri asıl, diğeri feridir. Asıl talep, terditli davanın temelini oluşturan ve diğer taleplerin dayanağı olan taleptir. Feri talep ise, asıl talebin gerçekleşmesi halinde doğrudan veya dolaylı olarak doğacak olan taleptir.
Terditli Davanın Sonuçları
Mahkeme, terditli davada öncelikle asıl talebi inceler ve karar verir. Asıl talebin kabulü halinde, feri talep hakkında bir karar verilmesine gerek yoktur. Asıl talebin reddi halinde ise, mahkeme feri talebi inceler ve karar verir.
Terditli Davanın Yararları
Terditli dava, davacıya aşağıdaki faydaları sağlar:
- Davacıya, aynı dava dilekçesinde birden fazla talebi ileri sürme imkânı tanır. Bu durum, davacıya zaman ve masraf tasarrufu sağlar.
- Davacıya, talebinin kabul edilmemesi halinde diğer talebini ileri sürme imkânı tanır. Bu durum, davacının hukuki haklarını koruması açısından önemlidir.
Terditli Davanın Örnekleri
Terditli dava, aşağıdaki gibi örneklerle açıklanabilir:
- Bir kişi, sattığı malın ayıplı olduğunu belirterek, malın ayıpsız misli ile değiştirilmesini veya bedelinin iadesini talep edebilir. Bu durumda, asıl talep malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi veya bedelinin iadesidir. Feri talep ise, ayıplı malın bedelinin tahsilidir.
- Bir kişi, kira sözleşmesini feshettiği halde kiracının kirayı ödemediğini belirterek, kiranın tahsili için dava açabilir. Bu durumda, asıl talep kiranın tahsilidir. Feri talep ise, kiracının kira sözleşmesini feshetmesidir.
- Bir kişi, trafik kazası sonucu yaralandığını belirterek, maddi ve manevi tazminat talep edebilir. Bu durumda, asıl talep maddi ve manevi tazminattır. Feri talep ise, kazada kusurlu olan kişinin tespitidir.
Terditli Davanın Süresi
Terditli davada, asıl talebin süresine göre dava süresi belirlenir. Örneğin, asıl talep bir tapu iptal ve tescil talebi ise, dava süresi 10 yıldır. Feri talep ise, tapu iptal ve tescil talebinin gerçekleşmesi halinde doğacak olan bir talep ise, dava süresi tapu iptal ve tescil talebinin süresi kadardır.
Terditli Davanın Ücreti
Terditli davada, asıl talep ile feri talep için ayrı ayrı harç ve vekalet ücreti ödenir. Örneğin, asıl talep 100.000 TL’lik bir tazminat talebi ise, asıl talep için 1.000 TL harç ve 2.000 TL vekalet ücreti ödenir. Feri talep ise, 50.000 TL’lik bir tazminat talebi ise, feri talep için 500 TL harç ve 1.000 TL vekalet ücreti ödenir.
**Sonuç olarak, terditli dava, davacıya birden fazla talebi aynı dava dilekçesinde ileri sürme imkânı tanıyan bir dava tür