Türap Nedir?
Türap, Arapça kökenli bir kelimedir ve “toprak, toz” anlamına gelir. Türkçeye “toprak” anlamında yerleşmiş olsa da, “toz” anlamı da yaygın olarak kullanılmaktadır.
Türap kelimesi, günlük dilde pek sık kullanılmayan bir kelimedir. Ancak, özellikle tasavvuf ve edebiyat metinlerinde oldukça sık karşılaşılır.
Türap Kelimesinin Etimolojisi
Türap kelimesi, Arapça “turâb” (تراب) kelimesinden Türkçeye geçmiştir. Turâb kelimesi, “toprak, toprak yığını, toz” gibi anlamlara gelir.
Türap kelimesi, Türkçede ilk olarak 14. yüzyılda yazılmış eserlerde geçmektedir. Örneğin, Yunus Emre’nin şiirlerinde türap kelimesi sıklıkla kullanılmaktadır.
Türap Kelimesinin Anlamları
Türap kelimesinin başlıca iki anlamı vardır:
- Toprak: Türap kelimesinin en yaygın anlamı “toprak”tır. Bu anlamda türap, bitkilerin yetiştiği, üzerinde yaşadığımız ve üzerinde yürüdüğümüz yer anlamına gelir.
- Toz: Türap kelimesi, “toz” anlamında da kullanılmaktadır. Bu anlamda türap, havada uçuşan, yere çöken küçük tanecikler anlamına gelir.
Türap Kelimesinin Tasavvuftaki Anlamı
Türap kelimesi, tasavvuf literatüründe de önemli bir yere sahiptir. Tasavvufçulara göre, türap, insanın fani bedenini temsil eder. İnsan, öldükten sonra türap olur ve toprağa karışır. Ancak, insanın ruhu ve hakikati ölümsüzdür.
Tasavvufçular, türap kelimesini kullanarak, insanın ölümden sonra da varlığını sürdüreceğini vurgulamaya çalışırlar.
Türap Kelimesinin Edebiyattaki Anlamı
Türap kelimesi, edebiyat metinlerinde de sıklıkla kullanılmaktadır. Özellikle divan şiirinde türap kelimesi, “toprak” anlamında kullanılarak, tabiat güzellikleri tasvir edilir.
Örneğin, Şeyh Galip’in şu beytinde türap kelimesi, “toprak” anlamında kullanılarak, baharın güzelliği tasvir edilmektedir:
Güller açıldı, nergisin rengi değişti, Türab gülşen oldu, bülbül seslendi.
Türap Kelimesinin Kullanım Alanları
Türap kelimesi, günlük dilde pek sık kullanılmasa da, bazı kalıplaşmış ifadelerde kullanılmaktadır. Örneğin, “türab olmak” ifadesi, “ölmek” anlamına gelir.
Bunun dışında, türap kelimesi, bazı yer adlarında da kullanılmaktadır. Örneğin, Türablı, Türabtepe, Türabşehir gibi yer adları, “toprak” anlamına gelen türap kelimesinden türemiştir.
Türap Kelimesinin Karşıt Anlamlıları
Türap kelimesinin karşıt anlamlıları şunlardır:
- Gök: Türap, “toprak” anlamına geldiği için, onun karşıtı “gök”tür.
- Su: Türap, “toprak” anlamına geldiği için, onun karşıtı “su”dur.
- Hava: Türap, “toprak” anlamına geldiği için, onun karşıtı “hava”dır.
Sonuç
Türap kelimesi, Arapça kökenli bir kelimedir ve “toprak, toz” anlamına gelir. Türkçede günlük dilde pek sık kullanılmasa da, özellikle tasavvuf ve edebiyat metinlerinde oldukça sık karşılaşılır.