Zahter Nedir?
Zahter, ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasının Thymbra spicata türüne ait olan, halk arasında kara kekik olarak ifade edilen şifalı bir bitkidir. Filistin ve Cezayir başta olmak üzere orta doğuda yetiştirilen zahter, Türkiye’de de başta Hatay, Kilis ve Gaziantep olmak üzere birçok ilde yetiştirilmektedir.
Zahter bitkisi, 20-40 cm boylarında, dik gövdeli, otsu bir bitkidir. Yaprakları küçük, dar ve tüylü bir yapıya sahiptir. Çiçekleri mavi veya beyaz renktedir ve küçük kümeler halinde bulunur.
Zahter, içeriğindeki uçucu yağlar, flavonoidler, fenolik bileşikler ve vitaminler sayesinde insan sağlığına birçok fayda sağlamaktadır.
Zahterin Faydaları
- Bağışıklık sistemini güçlendirir. Zahter, içerdiği antioksidanlar sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirmeye ve hastalıklara karşı direnci artırmaya yardımcı olur.
- Sindirim sistemini düzenler. Zahter, içerdiği tanen ve uçucu yağlar sayesinde sindirim sisteminin düzenli çalışmasını sağlar. Gaz ve şişkinlik gibi sindirim sorunlarını gidermeye yardımcı olur.
- Solunum yollarını rahatlatır. Zahter, içerdiği uçucu yağlar sayesinde solunum yollarını rahatlatır ve öksürük, bronşit ve astım gibi solunum yolu hastalıklarını tedavi etmeye yardımcı olur.
- Ağrıları azaltır. Zahter, içerdiği uçucu yağlar sayesinde ağrı kesici ve iltihap önleyici özelliklere sahiptir. Baş ağrısı, diş ağrısı, adet ağrısı ve kas ağrıları gibi ağrıların giderilmesine yardımcı olur.
- Kan şekerini düzenler. Zahter, içerdiği antioksidanlar ve fenolik bileşikler sayesinde kan şekerini düzenlemeye yardımcı olur. Diyabet hastalarının kan şekerini kontrol altında tutmasına yardımcı olur.
- Kanser riskini azaltır. Zahter, içerdiği antioksidanlar sayesinde kanser riskini azaltmaya yardımcı olur. Özellikle mide, kolon ve meme kanserine karşı koruyucu etkisi olduğu gösterilmiştir.
Zahterin Kullanım Alanları
Zahter, yemeklerde baharat olarak, çay olarak ve kozmetik olarak kullanılmaktadır.
Yemeklerde baharat olarak kullanımı: Zahter, özellikle Orta Doğu mutfağında yaygın olarak kullanılmaktadır. Salatalarda, çorbalarda, mezelerde, et ve tavuk yemeklerinde, zeytinyağlılarda ve hamur işlerinde kullanılır.
Çay olarak kullanımı: Zahter çayı, zahterin taze veya kurutulmuş yapraklarından hazırlanır. Bağışıklık sistemini güçlendirmek, solunum yollarını rahatlatmak, ağrıları azaltmak ve kan şekerini düzenlemek için kullanılabilir.
Kozmetik olarak kullanımı: Zahter, cilt ve saç bakımında da kullanılmaktadır. Zahter yağı, ciltteki sivilce, akne ve egzama gibi cilt problemlerini gidermeye yardımcı olur. Saç dökülmesini önlemeye ve saçların daha sağlıklı uzamasına yardımcı olur.
Zahter Nasıl Saklanır?
Zahter, kurutulmuş olarak saklanır. Kurutulmuş zahter, serin ve kuru bir yerde saklanırsa uzun süre bozulmadan kullanılabilir.
Zahter Nasıl Kullanılır?
Zahter, yemeklerde baharat olarak kullanılacaksa, taze veya kurutulmuş zahter yaprakları havan veya robotta dövülerek kullanılır. Zahter çayı hazırlamak için ise, 1 tatlı kaşığı zahter yaprağı, 1 bardak kaynar suya eklenir ve 10 dakika demlenir.
Zahterin Zararları
Zahter, genel olarak güvenli bir bitki olarak kabul edilmektedir. Ancak, hamile kadınlar ve emziren annelerin zahter tüketmeden önce doktorlarına danışmaları tavsiye edilir. Zahter, yüksek dozda alındığında mide bulantısı, kusma ve baş dönmesi gibi yan etkilere neden olabilir.
Sonuç olarak, zahter, içerdiği besin ve biyoaktif bileşikler sayesinde insan sağlığına birçok fayda sağlayan şifalı bir bitkidir. Yemeklerde baharat olarak, çay olarak ve kozmetik olarak kullanılabilen zahter, düzenli olarak tüketildiği takdirde birçok sağlık sorununun önlenmesine veya tedavi edilmesine yardımcı olabilir.